O PET skeneru govori se godinama unazad, ali ni prethodne, ni ova zdravstvena vlast nijesu uspjele da ga konačno nabave. Direktorica Kliničkog centra Crne Gore Ljiljana Radulović nedavno je saopštila da je ta ustanova uspješno okončala kandidaturu za podršku kod Međunarodne agencije za atomsku energiju (IAEA) za projekat ”Unapređenje dijagnostike i tretmana pacijenata sa kancerom sa PET/CT sistemom”, i da Crna Gora ”u budućnosti”, više neće biti jedina zemlja regiona koja nema ovaj uređaj.

Radulović je u maju 2021. godine saopštila da bi Crna Gora u naredne dvije godine mogla da dobije PET skener, dok je u martu ove godine, po okončanju kandidature za ovaj projekat, kazala da će se to desiti ”u budućnosti”, a da je planirano da bude do 2025. godine.

„To znači da Crna Gora, u budućnosti, više neće biti jedina zemlja regiona koja nema ovaj uređaj. Procedure su zahtjevne. Ni aparat ni obučeni kadar nećemo dobiti ‘preko noći’…“, poručila je Radulović.

Kako je kazala projekat je planiran u više faza zbog kompleksnosti procedura i obuka, ali i potrebe izgradnje adekvatnog prostora za smještaj uređaja u KCCG. Ona je objasnila da je do sada oko 350 pacijenata iz Crne Gore godišnje imalo potrebu za PET/CT skenerom.

Crna Gora pacijente je za snimanje na PET/CT skeneru slala u kliniku ”Acibadem” u Turskoj sa kojom Fond za zdravstveno osiguranje ima potpisan ugovor. Nedavno, FZO je za iste usluge potpisao ugovor i sa turskom klinikom Liv hospital. Kako je Radulović saopštila prošlog mjeseca, ustanovama u inostranstvu, prosječno, svake godine se plaćalo oko pola miliona eura.

”To znači da smo na svake tri godine ‘gubili’ po jedan PET/CT skener u našoj zemlji”, rekla je.

Činjenica je da je PET skener skup uređaj, te da zahtijeva održavanje koje takođe iziskuje velike troškove, ali i obučavanje kadra. Međutim, benefiti su mnogi veći i znatno je isplativije od slanja pacijenata u inostranstvo. PET/CT skener je jedan od najefikasnijih sistema za snimanje današnjice, a pacijenti u Crnoj Gori su u velikoj potrebi, uzimajući u obzir da se, nažalost, nerijetko desi i to, da neki od njih sa zakašnjenjem odu u inostranstvo. Takođe, taj odlazak zahtijeva dugotrajne procedure, dobijanje uputa i velike troškove, koji nekad uključuju i dodatne pretrage i terapiju u inostranim centrima.

U Srbiji se od 2010. godine pregledi na PET skeneru obavljaju u Centru za nuklearnu medicinu KC Srbije, a prije nekoliko godina ove uređaje dobili su i Beograd i Sremska Kamenica. Oni su ove godine prilikom otvaranja novog Kliničkog centra Srbije, najavili da je jedan nivo zgrade u kojoj je ova ustanova, opredijeljen za otvaranje novog PET skener centra.

U Sjevernoj Makedoniji ovaj sisem postoji u javnoj zdravstvenoj ustanovi Univerzitetski institut za pozitronu emisionu tomografiju (UI PET), koji posjeduje najsavremeniju opremu za PET/CT dijagnostiku u regionu. Kako se navodi na sajtu, namijenjena je prvenstveno pacijentima sa malignim oboljenjima, dok je Institut izgrađen i opremljen po najsavremenijim standardima, sa timom zaposlenih školovanih u vrhunskim svjetskim institucijama koje pružaju visokoprofesionalne usluge onkološkim pacijentima.

Dodatno, u Kliničkoj bolnici „Adžibadem Sistina“ otvoren je prvi privatni PET centar u Sjevernoj Makedoniji i regionu.

Dalje, na Klinici za nuklearnu medicinu Univerzitetskog kliničkog centra u Sarajevu, u Bosni i Hercegovini, nalaze se i Odjel za radionuklidnu terapiju, te Odjel PET/CT koji su opremljeni u skladu s najvišim međunarodnim standardima i pružaju mogućnost obavljanja dijagnostičkih pretraga dostupnih u svijetu. PET/CT kao najznačajnije medicinsko tehnološko dostignuće 21. vijeka u ovoj ustanovi postoji od 2013. godine.

U Hrvatskoj postoji pet (5) PET CT uređaja, od kojih je jedan u vlasništvu državne bolnice, dok je ostala četiri kupila Poliklinika Medikol. Pacijenti pretragu obavljaju na privatnom uređaju, a račun za to plaća država.

Šta je PET/CT?

PET skener predstavlja jedinstveni nuklearno – medicinski uređaj koji udružuje PET (pozitronsku emisionu tromografiju) i skener (CT – kompjuterizovanu tomografiju). Ova savremena tehnika omogućava prikaz i mjerenje biohemijskih i fizioloških procesa u raznim organima koji se ispituju i to na ćelijskom i molekularnom nivou, što ima ogromnu primjenu u dijagnostičke i istraživačke svrhe u medicini.

Koristi se posebno u oblasti onkologije, otkrivanju tumora, utvrđivanju stepena diferencijacije tumora, planiranju radioterapije, procene reagovanja na liječenje, i u određenim slučajevima, utvrđivanje benigniteta ili maligniteta mase.

PET/CT skener omogućava snimanje cijelog tijela i omogućava uvid u situaciju i to da li se bolest raširila na ostale organe ili ne. PET/CT skener takođe daje odgovor na pitanje da li je nakon liječenja bolest suzbijena ili ne, odnosno, koliko je tretman bio efikasan.

PET/CT skener se još koristi i za identifikovanje epileptogenog fokusa, u neurološkim slučajevima poput Alchajmerove bolesti, kao i prilikom detektovanja funkcionalnog srčanog tkiva nakon srčanog udara.