Prema njihovom mišljenju, diskriminatorna je odredba novog Opšteg kolektivnog ugovora, čije je potpisivanje najavljeno u ponedjeljak, 26. decembra 2022. godine, a kojom odredbom je predviđeno “umanjenje procenata zarade pripravnika, što je protivno svim međunarodnim standardima iz oblasti radnog prava”.

“Odredbom člana 20 Opšteg kolektivnog ugovora, koji još uvijek važi u trenutku sastavljanja ovog dopisa, propisano je da se zarada pripravnika utvrđuje u visini koja ne može biti manja od 80 odsto zarade odgovarajuće grupe poslova iz člana 18 odnosno člana 19 ovog kolektivnog ugovora (kojim su definisane grupe poslova sa koeficijentima za utvrđivanje zarade po osnovu složenosti postignutih ishoda učenja)”, istakli su pripravnici u saopštenju dostavljenom medijima.

Vlada Crne Gore je, podsjećaju, 23. decembra 2022. godine na telefonskoj sjednici, na osnovu pribavljenih saglasnosti većine članova, prihvatila nacrt novog Opšteg kolektivnog ugovora, čije “usvajanje od strane socijalnih partnera je pitanje dana i očekuje se da isti bude potpisan od strane svih učesnika”.

“Novim Opštim kolektivnim ugovorom, u članu 13 propisano je da se zarada pripravnika utvrđuje u visini koja ne može biti manja od 70 odsto zarade odgovarajuće grupe poslova iz člana 11 i 12 ovog kolektivnog ugovora (kojim su definisane grupe poslova sa koeficijentima za utvrđivanje zarade po osnovu složenosti postignutih ishoda učenja).

Dakle, na osnovu iznijetog, dolazimo do paradoksalne situacije da se novim Opštim kolektivnim ugovorom utvrđuje manji obim prava pripravnicima nego što su to isti imali po sadašnjem Opštem kolektivnom ugovoru, koji je donijet davne 2015. godine, i čije se stavljanje van snage očekuje kroz nekoliko dana”, ističu u saopštenju.

Umjesto da se, smatraju pripravnici, pod uticajem najavljenog boljitka poboljša položaj ove kategorije radnika, njima se, sa 80 odsto zarade za mjesto za koje se osposobljavaju, procenat zarade smanjuje na 70 odsto.

“Prednje je nedopustivo, diskriminatorno, i predstavlja prije svega korak unazad na putu ka unapređivanju radničkih i socijalnih prava koje svaki građanin zaslužuje, a posebno pripravnici, kao lica koja počinju svoj radni vijek i koja čine okosnicu i budućnost svakog sistema, koji, ako želi da bude samoodrživ, mora da podržava mlade i motiviše ih da ostanu u Crnoj Gori i grade i usavršavaju naš sistem i bolje društvo. Ovaj uvod i kritika bili su neophodni u cilju razumijevanja problematike koja prijeti da pogodi i pripravnike u sudstvu i državnom tužilaštvu”, dodaju u saopštenju.

Prema njihovim riječima, sadašnjim rješenjem Granskog kolektivnog ugovora za oblast uprave i pravosuđa propisano je da se zarada pripravnika utvrđuje u visini koja ne može biti manja od 80 odsto osnovne zarade za radno mjesto za koje se samostalno osposobljavamo, i to je “osnov po kojem primamo zaradu, nas 100-ak u Crnoj Gori, vezujući se za mjesto savjetnika u sudu/državnom tužilaštvu”.

“Imajući u vidu da su u toku pregovori Ministarstva finansija sa Sindikatom uprave i pravosuđa, odnosno sa Sindikatom sudstva, a u cilju usaglašavanja novog Granskog kolektivnog ugovora za oblast uprave i pravosuđa, koji će biti značajniji nego oni raniji imajući u vidu da će se zarade za poslove iz grupe D iz Zakona o zaradama u javnom sektoru izbrisati, i ugovoriti ovim Granskim kolektivnim ugovorom, ovim putem želimo da informišemo sve nadležne institucije, Ministarstvo finansija, Sindikate, Sudski savjet, i u konačnom javnost Crne Gore na značaj i složenost poslova koje kao pripravnici u sudovima i državnom tužilaštvu (u daljem tekstu: pripravnici) obavljamo”, navode u saopštenju pripravnici u sudovima i državnim tužilaštvima.

Dakle, naglasili su, shodno odredbi člana 23 Zakona o pripravnicima u sudovima i državnom tužilaštvu (u daljem tekstu: Zakon o pripravnicima), pripravnici se u toku svog trogodišnjeg radnog staža osposobljavaju da pod nadzorom i uputstvima sudija i državnih tužilaca, kao mentora, preduzimaju radnje u parničnim, vanparničnim i izvršnim postupcima, kao i u krivičnim postupcima za krivična djela za koja je propisana kazna zatvora do pet godina, odnosno da preduzimanju druge radnje u krivičnim postupcima za krivična djela za koja je propisana kazna zatvora do pet godina.

“Međutim, nesporna je činjenica da crnogorske sudije i državni tužioci, koji su opterećeni ogromnim prilivom novih predmeta i rješavanjem starih, veliku pomoć i uzdanicu imaju upravo u svojim pripravnicima, koji, izradama nacrta rješenja i presuda, te optužnih akata, ali i drugih relevantnih pravnih akata, mimo poslova predviđenih prednje citiranom odredbom člana 23 Zakona o pripravnicima, vrše i složene poslove koji su inače rezervisani samo za savjetnike u sudovima, odnosno državnim tužilaštvima.

Nadalje, nepohodno je istaći da je za status pripravnika kao uslov propisan nivo obrazovanja VII-1 nacionalnog okvira kvalifikacija (4 godine Pravnog fakulteta) i položen ispit za pripravnike u sudovima i državnom tužilaštvu, koji se sprema mjesecima i koji se popularno naziva “pravosudni u malom”. Izlišno je govoriti i o ogromnoj konkurenciji koja vlada među kandidatima koji se prijavljuju na oglase za ove poslove, jer je mjesta uvijek malo, a kriterijumi u vidu ostvarenih bodova na ispitu visoki”, kazali su oni.

Uz ovo, istakli su i činjenicu da pripravnici najčešće “nemaju mogućnost sindikalnog udruživanja, imajući u vidu naš specifičan radnopravni položaj ograničenog trajanja, ali nemjerljivog uticaja na pravosuđe Crne Gore, budući da upravo većina pripravnika, po obavljenom pripravničkom stažu u sudovima/državnom tužilaštvu, bivaju imenovani kao savjetnici, i kasnije sudije, državni tužioci, notari, izvršitelji, advokati”. Dakle, ukazuju, nesporna je činjenica da su pripravnici u crnogorskim sudovima i državnim tužilaštvima okosnica i budućnost crnogorskog pravosuđa.

“Dodatno, željeli bismo da pojasnimo specifičan položaj pripravnika u sudovima i državnim tužilaštvima, te da prije prije svega naglasimo razliku u odnosu na pripravnike na programu stručnog osposoboljavanja (tzv. „Vladin program“) u trajanju od devet mjeseci (koji je svakako 90 odsto nas – pripravnika u sudovima i državnim tužilaštvima, prethodno obavilo kod advokata, notara i sl.), a kojima je zarada svakako fiksna, zbog čega smatramo da je cilj donošenja sporne odredbe Opšteg kolektivnog ugovora samo i isključivo degradiranje položaja pripravnika kao državnih službenika u sudovima i državnim tužilaštvima u odnosu na položaj drugih državnih službenika sa istim nivoom kvalifikacija, budući da u ostalim državnim organima lica sa našim kvalifikacijama po završetku Programa stručnog ospobljavanja mogu zasnovati radni odnos na radnim mjestima „Samostalni savjetnik III“, za koje radno mjesto je po važećim propisima predviđen koeficijent za obračun zarade od 7.0, dok se nama, pripravnicima u sudovima i državnim tužilaštvima, po važećem Granskom kolektivnom ugovoru zarada obračunava i utvrđuje po koeficijentu 6.4 (80 odsto od koeficijenta 8.0 predviđenog za radna mjesta savjetnika u sudovima i tužilaštvima, D grupa poslova), upravo zbog čega i smatramo da su predložene izmjene i umanjenje naznačenog procenta po kome se obračunava koeficijent pripravničke zarade (sa 80 odsto na 70 odsto zarade odgovarajuće grupe poslova), a imajući u vidu naš nivo obrazovanja (VII-1 nacionalnog okvira kvalifikacija), te činjenicu da imamo položen ispit za pripravnike u sudovima i državnom tužilaštvu, kao i gore naveden opis poslova koji obavljamo, u najmanju ruku nerealne i u potpunosti diskriminatorne u odnosu na druge državne službenike sa istim kvalifikacijama”, pojasnili su u saopštenju.

Pripravnici u saopštenju ocjenjuju da imaju “opravdan i indikativan osjećaj straha da će pri zaključivanju novog Granskog kolektivnog ugovora za upravu i pravosuđe, zarada pripravnika, sa sadašnjih 80 odsto savjetničke, biti smanjena na 70 odsto, usklađujući se sa rješenjima novog Opšteg kolektivnog ugovora”.

“Ne želimo da ulazimo u razloge, kojih ima pregršt, od neupućenosti sindikalnih predstavnika, nerazumijevanja problematike ili ‘pak prosto nezainteresovanosti istih, uz dužno poštovanje svih koji su uključeni u ovaj proces. Želimo da informišemo crnogorsku javnost, nadležne institucije i organe, da ovaj ishod nećemo dozvoliti, i da ćemo se za svoja prava boriti svim sredstvima. Nećemo dozvoliti da se grubo pogaze naša radna prava, jer su i sadašnja rješenja neusklađena sa našim kvalifikacijama i uloženim trudom”, poručuju u saopštenju.

Dodatno, smatraju da postoji i prostor za uvećanje njihove zarade za procenat viši od 80 odsto savjetničke zarade, a 80 odsto je “minimum ispod kojeg ne možemo i ne želimo da pristanemo, a da ne degradiramo sebe i svoj trud”.

U svakom slučaju, uticaj povećanja njihovih zarada će, kako su kazali, u slučaju da dođe do istog povećanja, za Budžet Crne Gore biti marginalan.

“Želimo i da najavimo da ćemo u ovom istrajati, pa makar naša prava budemo morali braniti na ulici. Na kraju, postavljamo pitanje generalnom sekretaru Unije slobodnih sindikata Crne Gore, koji je povodom potpisivanja predmetnog Opšteg kolektivnog ugovora izjavio „da je isti značajan kako bi se spriječio odlazak mlade radne snage iz Crne Gore ka Zapadnoj Evropi, te da isti predstavlja mehanizam za stvaranje dostojanstvenih uslova za rad u Crnoj Gori“ – da li je ovo zaista način kojim se motivišu i zadržavaju mladi ljudi u pravosuđu Crne Gore, kao stub temeljac na kome isto generacijama unazad počiva”, pitaju pripravnici.

Oni su saopštili da od nadležnih organa i sindikalnih organizacija da ih podrže, a od resornog ministarstva da “shvati ovu poruku i uloži ozbiljne napore kako bi se spriječilo, a imajući sve prednje u vidu, da budemo kolateralna šteta u čitavom ovom procesu”.

Potpisnici reagovanja, pripravnici u sudovima i državnim tužilaštvima Crne Gore:

Danilo Pajović – Privredni sud Crne Gore
Jelena Srdanović – Osnovni sud u Podgorici
Tijana Mujičić – Osnovni sud u Podgorici
Đorđije Vukmir – Osnovni sud u Podgorici
Fjolla Murati – Osnovni sud u Ulcinju
Ognjen Bošković – Sud za prekršaje Bijelo Polje
Danilo Ćetković – Upravni sud Crne Gore
Jelena Glomazić – Sud za prekršaje u Podgorici
Iva Kovačević – Viši sud u Podgorici
Miloš Piper – Osnovni sud u Kotoru
Vojislav Ćeranić – Osnovni sud u Beranama
Aleksandar Prelević – Osnovni sud u Rožajama
Marija Vukčević – Sud za prekršaje u Podgorici
Lazar Durković – Viši sud u Podgorici
Andrea Marojević – Osnovni sud u Podgorici
Ana Perišić – Osnovni sud u Nikšiću
Matija Vujičić – Osnovni sud u Kotoru
Kristina Zeković – Osnovni sud u Nikšiću
Ana Bracanović – Osnovno državno tužilaštvo u Nikšiću
Tijana Rajović – Viši sud u Podgorici
Aleksa Zeković – Osnovni sud u Plavu
Anđela Delić – Upravni sud Crne Gore
Stefan Bulatović – Privredni sud Crne Gore
Momčilo Vasiljević – Upravni sud Crne Gore
Dragana Nikolić – Osnovni sud u Nikšiću
Filip Darmanović – Sud za prekršaje Budva
Jovana Bakić – Viši sud u Podgorici
Andrija Mijović – Osnovno državno tužilaštvo u Baru
Rajko Raonić – Upravni sud Crne Gore
Olgica Raonić – Upravni sud Crne Gore
Senada Šabotić – Viši sud za prekršaje Crne Gore
Anđela Terzić – Viši sud u Podgorici
Luka Mitrović – Sud za prekršaje Budva
Niša Bulatović – Osnovni sud u Kolašinu
Armina Gargović – Osnovni sud u Bijelom Polju
Milena Nikić – Viši sud u Podgorici
Jelena Rosandić – Viši sud u Podgorici
Emir Nasufović – Osnovno državno tužilaštvo u Podgorici
Jelena Jovanović – Sud za prekršaje u Podgorici
Teodora Milošević – Osnovni sud u Podgorici
Aldina Kalezić – Osnovno državno tužilaštvo u Ulcinju
Marica Bošković – Osnovni sud u Bijelom Polju
Rastko Kovačević – Privredni sud Crne Gore
Nađa Pešić – Osnovni sud u Podgorici
Amar Košuta – Osnovno državno tužilaštvo u Rožajama
Slađan Merdović – Sud za prekršaje u Bijelom Polju
Dejana Ivović – Viši sud u Podgorici
Edina Mušović – Privredni sud Crne Gore
Danica Rašović – Sud za prekršaje u Podgorici
Milena Dajković – Sud za prekršaje u Podgorici
Svetlana Leković- Viši sud u Bijelom Polju
Jovana Ašanin – Osnovni sud Podgorica
Tamara Vujičić – Osnovno državno tužilaštvo u Nikšiću
Ivan Biljurić – Osnovno državno tužilaštvo u Podgorici
Amer Hadžajlić – Osnovni sud u Podgorici
Danijela Radulović – Sud za prekršaje u Podgorici
Marija Petrić – Više državno tužilaštvo u Podgorici
Marija Smolović – Viši sud za prekršaje Crne Gore
Anja Radulović – Privredni sud Crne Gore
Emil Osmanović – Viši sud u Podgorici
Radisav Drobnjak – Više državno tužilaštvo u Bijelom Polju
Milena Kaluđerović – Privredni sud Crne Gore
Miloš Bubanja – Sud za prekršaje u Bijelom Polju
Miodrag Jelić – Viši sud u Bijelom Polju
Svetlana Femić – Viši sud u Bijelom Polju
Anđela Kljajević- Više državno tužilaštvo u Bijelom Polju
Nemanja Knežević – Osnovni sud u Podgorici
Darko Šćepanović – Osnovni sud u Baru
Tijana Stojanović – Viši sud u Podgorici
Bojan Cmiljanić – Osnovni sud u Herceg Novom
Hilma Ajanović – Osnovni sud u Pljevljima
Igor Miličković – Osnovni sud u Kotoru
Aleksandar Lelević-Osnovni sud Niksić
Ivana Gazivoda – Upravni sud Crne Gore
Jelena Šuković- Osnovni sud u Podgorici
Ljubinko Merdović – Osnovni sud u Beranama
Aleksandra Ribać – Sud za prekrsaje u Podgorici
Ivana Varagić – Osnovni sud u Beranama
Marija Tkalić – Osnovni sud u Beranama
Jana Medojević – Osnovno državno tužilaštvo u Nikšiću
Đorđije Petković – Osnovno državno tužilaštvo u Pljevljima
Nikola Kovačević – Osnovni sud u Podgorici
Emin Kasumović – Sud za prekršaje u Podgorici
Marija Bajović – Viši sud u Podgorici
Filip Radonjić – Osnovni sud u Podgorici
Bojana Fatić – Više državno tužilaštvo u Bijelom Polju
Đina Sekulović – Više državno tužilaštvo u Bijelom Polju
Sejda Bojadžić – Osnovni sud u Bijelom Polju
Vasiljka Piper – Sud za prekršaje u Podgorici