Ova ikonica zaslužna je za pravu revoluciju u načinu na koji ljudi izražavaju emocije i interakciju na internetu. O njoj sada detaljno govori nova knjiga pod nazivom ,,Like: Dugme koje je promijenilo svijet”, u kojoj autori Martin Reeves i Bob Goodson otkrivaju kako je jedno jednostavno dugme preraslo u globalni fenomen.
Od gladijatora do Silicijske dolineInspiracija za palac gore (i dolje) potječe još iz rimskih vremena, kada je publika u Koloseumu izražavala svoje mišljenje o sudbini gladijatora. Ovaj gest vraćen je u fokus popularne kulture zahvaljujući filmu ,,Gladijator” iz 2000. godine, a u svakodnevicu je ušao i kroz lik Fonzija iz serije ,,Happy Days”, koji je palcem pozdravljao sve što mu se dopada.
No, ključnu ulogu u modernizaciji tog simbola odigrao je Bob Goodson, tada zaposleni u kompaniji Yelp. Dana 18. maja 2005. godine nacrtao je skicu palca gore i dolje kao ideju za ocjenjivanje restorana. Iako Yelp nije prihvatio njegov prijedlog, Goodson kasnije udružuje snage s Reeves-om kako bi istražili genezu ovog simbola.
Facebook nije izmislio ,,Like”, ali ga je proslavio
Facebook nije tvorac,,Like” dugmeta, iako ga je upravo ta mreža lansirala u orbitu. Ideja se godinama razvijala među pionirima Silicijske doline – od saosnivača Twitter-a Biz-a Stone-a do osnivača PayPala Max-a Levchin-a i kreatora G-mail-a Paul-a Buchheit-a. Svi su oni eksperimentisali s načinima kako motivisati korisnike da besplatno objavljuju sadržaj.
Iako su inženjeri Facebook-a još 2007. razvijali ideju o ,,Like” dugmetu, osnivač Mark Zuckerberg je bio protiv, smatrajući to trivijalnim dodatkom. Ipak, konkurentska mreža FriendFeed – čiji su osnivači bili upravo Buchheit i sadašnji predsjednik kompanije OpenAI, Bret Taylor – nije imala takve sumnje i predstavila je svoju verziju u oktobru 2007.
Facebook je ubrzo kupio FriendFeed, i 9. februara 2009. konačno uveo ,,Like” dugme. Originalni prijedlog bio je da se dugme zove ,,Awesome” (,,Fenomenalno”), ali je odbačen kao pretjeran.
Moć jednostavnosti
Nakon uvođenja, ,,Like” je postao alat za prikupljanje podataka o interesima korisnika, koji je kompaniji donio milijarde kroz ciljano oglašavanje. Meta Platforms, novo ime Facebook-a od 2021, prošle godine je samo od reklama zaradila više od 165 milijardi dolara.
Godine 2016, Facebook je uveo dodatne reakcije – ,,Love”, ,,Haha”, ,,Wow”, ,,Sad” i ,,Angry” – čime je palac dobio društvo u digitalnom izražavanju emocija.
Tamna strana ,,lajka”
No, uz sve benefite, ,,Like” dugme je otvorilo i Pandorinu kutiju. Psiholozi upozoravaju na rastuće probleme kod mladih ljudi, čije samopouzdanje često zavisi od broja ,,lajkova”. Narcisi se hrane pozitivnim reakcijama, dok oni koji ne dobiju dovoljno priznanja često pate od osjećaja manje vrijednosti.
Reeves priznaje da su negativne posljedice bile neplanirane, ali i neizbježne: ,,Ako ne možemo predvidjeti ni dobre strane tehnološke inovacije, kako onda da predvidimo nuspojave?”
Evolucija priznanja
Ipak, autori vjeruju da je ,,Like” dugme dotaklo nešto duboko ljudsko – iskonsku potrebu za pripadanjem i potvrdom.
,,Ne možemo se tako lako zasititi osjećaja sviđanja i potrebe da drugima ukažemo na to. To je rezultat 100.000 godina evolucije,” zaključuje Reeves.
Preporučeno
Tako je jedan skroman digitalni gest postao univerzalni jezik interneta – istovremeno blagoslov i prokletstvo digitalnog doba.
Video