Listu zanimanja za prijevremeno penzionisanje treba detaljno prečešljati, ograničiti broj takvih penzionera, ali ne možemo očekivati velike efekte od rezova ako ekonomija ne bude snažno rasla, a finansijska disciplina jačala, smatraju ekonomski analitičari, privrednici i sindikalci, komentarišući za Pobjedu preporuke Svjetske banke za reformu ove oblasti.

 

Podsjećanja radu, u utorak u Podgorici predstavnici Svjetske banke su ocijenili da penzioni sistem u našoj državi nije samoodrživ i preporučili da ograničimo prijevremeno penzionisanje, formiramo poseban fond za finansiranje ovih penzija, revidiramo listu zanimanja koja su obuhvaćena tom mogućnošću i promovišemo duži radni vijek, odnosno povećamo zaposlenost starijih radnika.

Ekonomski analitičar Predrag Drecun kaže da su preporuke Svjetske banke ljekovite, ali i dodaje da je to za nas osjetljivo pitanje, koje mnogo zavisi od rasta ekonomije.

“Ako ovu priču ne bude pratio rast realnog sektora, sama reforma penzionog sistema samo će ublažavati posljedice, ali neće riješiti problem”, kaže on.

Drecun dodaje da nema dileme da treba ići u korak sa vremenom.

“Listu konstantno treba pratiti, ali i ulagati u veću zaštitu na radu. Moraju se uzeti u obzir zanimanja, odnosno poslovi u ekstremnim uslovima. Oni treba da se nađu na toj listi, ali vidjeti ima li onih koji ne bi trebalo da budu”, kaže Drecun.

Broj penzionera koji rano idu u penziju treba ograničiti.

 “Naš radno pravni sistem je isuviše liberalan, što opterećuje penzioni fond”, kaže Drecun i podsjeća na konstataciju Svjetske banke da naše stanovništvo spada među najstarije u Evropi.

Postavlja se i pitanje ko će, onda, puniti Fond PIO ako neće oni koji su, praktično, u najboljim godinama otišli u penziju.

Uslovi

Savjetnica u Uniji slobodnih sindikata Ivana Mihailović kaže da oni podržavaju reviziju liste zanimanja za prijevremeno penzionisanje, ali i dodaje da ima nekih zanimanja koja nijesu na trenutnoj listi, a trebalo bi.

“Treba dobro vidjeti kako da se revidira, jer je sigurno da ima zanimanja koja ne treba da budu više na toj listi. Tu se, međutim, moraju prepoznati neka zanimanja koja spadaju u posebne uslove rada, poput komunalnih djelatnosti, ali i drugih. U većini opština u komunalnim djelatnostima radnici nemaju osnovna sredstva za rad, odnosno opremu da bi radili na niskim i visokim temperaturama i sa po zdravlje štetnim materijama. Zato se postavlja pitanje koliko preduslova treba ispuniti da bi neko bio što duže na tržištu rada i zdravstveno sposoban da obavlja poslove”, objašnjava ona.

Mihailović kaže da održivost penzionog sistema treba da bude prioritet, ali i da se mora budžet adekvatno puniti i riješiti poreski dug.

Mihailović je kazala da uslovi rada u Crnoj Gori nijesu takvi da zaposleni žele što duže da ostanu na poslu. Komentarišući to što penzioneri mogu da rade primajući i punu penziju i platu, ona kaže da to govori o ekonomskom položaju penzionera.

“Većina ljudi koji bi željeli da uživaju u penziji nakon iscrpnog rada prinuđena je da dodatno radi da bi koliko toliko pristojno živjeli”, objašnjava ona.

Izvršni direktor MBA Zoran Vulević Pobjedi je kazao da je reforma penzionog sistema kompleksan problem.

“Za postepeno prevazilaženje ovih problema neophodno je istovremeno uključiti sve relevantne subjekte koji bi se u kontinuitetu time bavili”, kaže on, ali i priznaje da socijalna pitanja i problematika nijesu u fokusu posebnog interesovanja MBA.