Od 2015. godine na teritoriji Crne Gore desio se niz atentata povezanih sa ratom između “kavčana” i “škaljaraca”, u kojima je ubijeno skoro 50 osoba. Za ove likvidacije korišćeno je ilegalno oružje koje, prema istraživanjima, su članovi kotorskih klanova nabavljali najviše iz Albanije i Srbije.

Cijenu diktira težina nabavke

Prema rezultatima istraživanja, mogu se naći i eksplozivi sa zapadnog Balkana na crnom tržištu, i oni su skuplji od oružja. Cijenu diktira kako težina same nabavke i isporuke, kao i transporta, tako i “garancija” da će korištenim oružjem ili eksplozivom žrtva biti ubijena. Plastični C4 eksploziv košta između 1.500 eura i 4.000 eura po kilogramu.

Poluautomatske puške koštaju između 150 i 300 eura, dok automatske puške koštaju oko 200 do 400 eura. To su podaci koje je objavila Globalna inicijativa protiv transnacionalnog organizovanog kriminala.

Do 1991. samo četiri zemlje svijeta, uključujući bivšu Jugoslaviju, proizvele su ovu vrstu eksploziva. Plastični eksploziv kriminalci u Crnoj Gori koriste vrlo često, posebno zbog dizanja u vazduh vozila u kojima su žrtve.

Povezani članci

Hronika

U akciji policije Crnogorci najviše vraćaju pištolje – Đukanović za Standard: Crnogorsko društvo još drži do tradicije, oružje da posjeduje samo vojska i policija

Hronika

Crna Gora u evropskom vrhu po broju oružja u rukama civila

Hronika

Poziv policije: Građani da predaju oružje i prijave one za koje znaju da ga posjeduju

Švercerske mreže koje vode širom Evrope

Što se tiče šverca oružja, prema istraživanjima, kriminalci su povezani sa trgovcima oružjem iz Srbije, Bosne i Hercegovine, Albanije, Hrvatske i Slovenije.

Ilegalno oružje se švercuje mrežama organizovanog kriminala širom Evrope, obično uključuju grupe koje su uključene u ilegalnu trgovinu ljudima, druge robe (kao što su lijekovi). U nekim slučajevima oružje se trguje za drogu. Oružje sa zapadnog Balkana pronađeno je i u Austriji, Francuskoj, Nemačkoj, Italiji, Holandiji, Španiji, Švedskoj i Velikoj Britanij. To oružje kriste kriminalne grupe ili završi u rukama terorista.

Britanska nacionalna agencija za kriminal upozorila je, kako je navela Globalna inicijativa, da broj ilegalnog oružja u Velikoj Britaniji će se nastaviti povećati, te da postoji strah da ilegalnog oružja sa zapadnog Balkana može biti korišćno u terorističkim napadima.

Ubistva izvršena oružjem sa Zapadnog Balkana

Globalna inicijativa je nedavno obavila da je u Švedskoj broj ubistava povezan sa organizovanim kriminalnim grupama koje koriste ilegalno oružje sa Zapada Balkan je u porastu. Kupci ilegalnog oružja su pripadnici organizovanih kriminalnih grupa i bandi. U ovoj inače mirnoj zemlji, dogodilo se 320 incidenata i zabilježena su 42 smrtna slučaja u 2019. godini zbog oružanog nasilja. Kako je navedeno, šokantan broj slučajeva koji uključuju ručne bombe M-75 proizvedene su u bivšoj Jugoslaviji. One mogu biti kupljene za samo 100 kruna (9,60 eura). Takođe, navod i da postoje izvještaji o oružju proizvedenom na Balkanu koje je završilo u ratne zone poput Sirije. Motociklističke bande su takođe umiješane u nezakonitu trgovinu oružja sa zapadnog Balkana. Kontakti koji su ranije trgovali drogom i ljudima, kriminalne grupe sada koristi za šverc oružja.

Za kotorske klanove oružje iz Albanije i Srbije

Kriminalni obračuni crnogorskih klanova iziskuju ozbiljnu organizaciju nabavke oružja i eksploziva koji se koriste za likvidacije žrtava. Ono što je posebno važno i jednom i drugom klanu jeste da sakrije tragove odakle je oružje nabavljeno, kao i ko je posrednik, a ko glavni izvor. Sumnja se da crnogorski kriminalci nabavljaju ilegalno oružje iz „nepresušnih” izvora, najčešće iz Albanije, Srbije i sa Kosova. Prema statistici Globalne inicijative, objavljene 2. novembra, a na osnovu podataka objavljenih prije tri godine, procijenjeno je da je u Crnoj Gori bilo 170.000 komada nelegalnog oružja. Vjeruje se da taj broj sada može biti i veći, a njegov rast uslovljava sve intenzivniji rat klanova.

Zapadni Balkan: Tri miliona ilegalnog oružja u šest zemalja

Prema konzervativnim procjenama UN i Europola, kao i regionalnih eksperata, više od tri miliona komada nezakonitog oružja nalazi se u šest zemalja zapadnog Balkana, uključujući i Hrvatsku. To je prosjek od 30, legalno i ilegalno, komada oružja na 100 stanovnika.

“Istraživanje o malokalibarskom naoružanju pokazuje da su 2017. godine Crna Gora i Srbija, svaka sa po 39,1 komada oružja na 100 stanovnika, rangirane na trećem u svijetu i na prvom mjestu u Evropi po broju oružja u civilnom posjedu. Ostale zemlje zapadnog Balkana su, takođe, visoko na listi: Bosna i Hercegovina je na petom mjestu u Evropi i deveta u svijetu – 31,2 na 100 stanovnika. Sjeverna Makedonija je sedma u Evropi i 13. u svijetu sa 29,8 na 100 stanovnika. Kosovo se nalazi na 11. mjestu u Evropi sa 23,9 komada na 100 stanovnika i 16. u svijetu. Gotovo sve vrste malokalibarskog i vojnog oružja mogu se nabaviti na zapadnom Balkanu i u Hrvatskoj – protivtenkovsko oružje, eksploziv, minobacači, ručna raketa, lanseri i laki protivavionski topovi”,navodi se u izvještaju Globane inicijative.

EU prepoznala problem-šverc sa Zapadnog Balkana

Evropska unija prepoznala je problem ilegalnog posjedovanja oružja na zapadnom Balkanu i uključena je u zajedničke programe sa regionalnim vladama. Francuska i Njemačka 2017. godine pokrenule su inicijativu za suzbijanje krijumčarenja vatrenog oružja na zapadnom Balkanu, sa akcionim planom do 2024. godine. Većina ovog oružja, kako je navedno, sakrivena je u domovima ljudi, na crno ili je u posjedu kriminalaca.

Hitna akcija

“Kao dio Berlinskog procesa, mapa puta za održivo rješenje za ilegalno posjedovanje, zloupotrebu i trgovinu malog oružja, lakog oružja i municije u regionu usvojen je na samitu zapadnog Balkana u Londonu tokom jula 2018. S obzirom na količinu oružja koja je u opticaju, potrebna je hitna akcija kako bi se smanjio rizik da ono dođe u ruke kriminalaca i terorista”, zaključili su iz Globalne inicijative protiv transnacionalnog organizovanog kriminala.

Željka Bojanić