Tačno smo na pola puta ovogodišnjeg jubilarnog 15. Festivala “Mjesec poštovanja džeza u Crnoj Gori”, koji se pod motom “Balkanske džez veze” od 1. do 30. aprila održava u Podgorici, Cetinju, Baru i Pljevljima.
Muzički sladokusci su imali priliku da do sad uživaju u koncertima vokalnog kvarteta Ming iz Beograda, sastava SuperSax4 iz Subotice, kao i Gordan Spasovski trija iz Skoplja.Očekuju nas nastupi mladog podgoričkog benda Kuhinjazz (26. 4.), ansambl iz Istanbula, džez trio (29. 4.) predvođen pijanistom i kompozitorom Baturajem Jarkinom uz učešće Nagme Jarkin, vokalne solistkinje i izvođačice na turskom tradicionalnom instrumetu kemeče i Mimika Orchestra iz Zagreba (30. 4.) pod vođstvom kompozitora multiinstrumentaliste Maka Murtić, koji će ujedno i zatvoriti festival.
U okviru stalnog serijala Džez na filmu 27. i 28. aprila biće premijerno prikazan dokumentarac o Herbiju Henkoku iz 2006. (Herbie Hancock: Possibilities) u režiji Daga Bajroa i Džona Fajna, i francuski igrani film o Đangu Rajnhardu iz 2017. (Django) u režiji Etjena Komara.
Urednica muzičkog programa u KIC-u i ujedno predsjednica organizacije Jazz Art, koja organizuje ovaj Festival, Maja Popović, u razgovoru za Standard kaže da Podgoričani imaju istančan sluh za muziku i rado dolaze na džez koncerte. A sam festival, za 15 godina postojanja, postigao je puno toga.
“Razvio je džez scenu u Podgorici i posljednjih dvanaest godina doprinio da se čuje i na jugu i sjeveru Crne Gore. Posebno me raduje da se manji crnogorski gradovi interesuju i pridružuju organizaciji manifestacije Mjesec poštovanja džeza u Crnoj Gori i u tom smislu imamo vrijedne partnere, uglavnom kulturne centre, od Bara do Pljevalja. Od svog osnivanja 2007. godine, do danas, festival se ostvaruje kroz različite segmente, od višednevnih radionica koje su vodili ugledni profesori i poznati džez umjetnici iz SAD i regiona, koncertnih programa posvećenih velikanima džeza i gostovanja uglednih internaciaonalnih džez muzičara iz Evrope i SAD, ciklusa filmova o džezu (dokumentarnih i igranih), izložbi fotografija i postera, sve do produkcije specijalnih projekata u cilju ostvarivanja bliže saradnje između iskusnih džez ambasadora i brojnih mladih muzičara, uglavnom učenika Umjetničke škole za muziku i balet ‘Vasa Pavić’, poput ‘Montenegro Jazz Suite’ Patrika Olirija iz 2009, ili dva džez mjuzikla za djecu Ilaja Jamina (‘Nora's Ark’ 2011. i ‘Message from Saturn’ 2017)”, kazala je Popović.
To su, prema njenim riječima, sve nezaboravna muzička iskustva koja su uticala na brojne mlade ljude da zavole džez. Istovremeno, najzainteresovaniji za ovaj muzički stil pomoću svih ovih kontinuiranih događaja i programa pomogli su, u smislu da im pokažu pravac kako dalje da nastave da studiraju džez, povezujući ih sa profesorima i predavačima koji su ovdje gostovali i ostvarivali džez radionice i koncerte.
“Za ovih 15 godina na festivalu su gostovali brojni muzičari, sada evropski i svjetski poznati ansambli pod vođstvom pijanista i kompozitora kao što su Tigran Hamasjan, Šai Maestro, Ehud Ašeri, Ilaj Jamin, Vasil Hadžimanov, Julija Hulsman, violiniste Krisitijan Hovs, perkusionista Zlatko Kaučič, vokalistkinja Nataša Mirković, Bojana Stamenov, Alam Mićić, flautistkinja Hadar Noiberg, saksofonistkinja Jasna Jovićević, trubač Stjepko Gut, da pomonemo samo neke, jer je spisak zaista dug. Umjetnik i profesor svjetskog glasa Stjepko Gut je jedna od ključnih ličnosti koji nas je ohrabrivao na ovom putu u početnim godinama JAM-a, i takođe pomagao našim mladim muzičarima da se opredijele za džez prilikom odabira predmeta muzičkih studija. Od 2011. džez na akademijama u Bostonu, Gracu, Beogradu, Sijeni, itd. školovali su se Enes Tahirović, Filip Gavranović, Iva Kostić, Slaven Ljujić, Martin Đorđević, koji su uspješno diplomirali i nastavili da se bave džezom na profesionalni način, doprinoseći svojoj sredini kao izvođači, aranžeri, kompozitori, itd. Trenutno studiraju džez i Teodora Tapušković, Sava Dabanović u Beogradu, Sara Jovović i Maša Vujadinović u Bostonu. Svi oni su prošli kroz džez radionice majstora džeza koje je Jazz Art organizovao, i koje su ih dodatno inspirisale da se bave džez muzikom”, navodi ona.
Uz sve to, u KIC-u, prije ustanovljenja manifestacije organizovani su koncerti svjetski poznatih muzičara koji su dolazili u okviru turneja sa svojim ansamblima (Džordž Kejbls, Dejvid Marej, Toni Alen, Trilok Gurtu, Reno Garsija Fons, Medžik Malik, Svjetski kvartet saksofona, Džejson Moran i dr., koji su našu publiku očarali i okupljali u velikom broju, otkrivajući im sve čari i raznolikosti njihovih muzičkih izraza. I o tim koncertima se još priča i u sjećanjima su naše publike.
A kada je riječ konkretno o ovogodišnjem izdanju, koji su bili najveći izazovi prilikom sastavljanja repertoara i uopšteno, same organizacije?
“Ima mnogo izazova, ali stekli smo i mnogo iskustva i saradnika koji žele da pomognu i budu dio ove manifestacije. Izazov je raditi programe s malim budžetom, ali ni to nije prepreka ukoliko imate dovoljno entuzijazma, vjere i volje. Važno je da publici ponudimo vrijedne programe, da ih upoznamo s talentovanim muzičarima čija će ih muzika dirnuti i inspirisati”, cijeni predsjednica Jazz Art-a.
Ovo je treći festival koji se bavi balkanskim džez vezama, pa su tako 2016. godine uspješno realizovane sedmodnevne radionice Balkan Jazz Bridges sa predavačima kao što su pijanista Vasil Hadžimanov, gitarista Toni Kitanovski i američki saksofonista Dejvid Bini. A prošle godine, ostvaren je projekat “Balkan Youth Jazz Orchestra”, na kome su radili godinu dana.
“Putem javnog konkursa okupili smo mlade muzičare sa zapadnog Balkana u veliki orkestar, i odabrali deset mladih kompozitora čije su kompozicije činile repertoar ovog jedinstvenog muzičkog ansambla. Mentori i dirigenti ovog orkestra bili su Toni Kitanovski i Vladimir Nikolov, profesori na FMU u Beogradu i Univerzitetu Goce Delčev u Štipu, u okviru kojih djeluju džez odsjeci. Projekat je bio podržan od Fonda za zapadni Balkan (WBF) i dobio brojne pohvale. Koncert je snimljem i može se naći na Youtube kanalu.
Priznaje, bilo je posebno teško raditi u doba Covid-19 krize, ali su sve uspješno realizovali, čak i dva koncerta uživo pred publikom!
“Zahvaljujući tom projektu upoznali smo se s mnogim vrijednim kompozitorima iz regiona koje smo željeli da predstavimo i kao vođe svojih bendova, te je ta konekcija veoma brzo ostvarena. Naš ovogodišnji moto ‘Balkan Jazz Connections’ upravo ukazuje da se bolje povezujemo i da je saradnja s vrijednim balkanskim džez muzičarima u našem fokusu. Nastavili smo da radimo na projektima koji afirmišu saradnju na Balkanu, te smo nedavno obaviješteni da je naš novi projekat ‘In Search of Our Musical Roots’ dobio grant od WFB za sljedeću realizaciju, što nas posebno raduje, kao i muzičare iz zapadnog Balkana. Uz to, Jazz Art je dio projekta ‘Jazz Network France/Balkan’ koji je počeo da se realizuje”, zaključuje Popović. M.R.
Preporučeno
Video