Na to je, u intervjuu za Pobjedu, upozorio politikolog i sociolog iz Zagreba Anđelko Milardović.
– Evropa sada ne može uprati prstom, nego se mora samokritički zapitati šta je napravila da sebe dovede u ovo stanje – navodi Milardović.Objašnjava i da najavljeno povlačenje američkih trupa iz Evrope i formiranje evropske vojske podrazumijeva period tranzicije tokom koga će u najvećem bezbjednosnom riziku biti zapadno-balkanske države, što će poslijedično dovesti do ponovnog usporavanja politike proširenja.
– Evropa je funkcionisala na ideji stabilnosti, a ako se generiše nestabilnost, ona neće na vlastite probleme navlačiti i dodatne. Tu mislim na prijem novih članica – naglašava Milardović.
Poručuje i kako drugi mandat Donalda Trampa na čelu Sjedinjenih Američkih Država obilježava deglobalizacija.
– Mi živimo u vremenu deglobalizacije. To nije kraj globalizacije, nego jednostavno vraćanje na principe nacionalnih država u apsolutnom obliku… Imamo posla sa totalnim razaranjem međunarodnog pravnog poretka. Ruše se civilazicijska načela i vrijedi zakon jačega, i to onoga koji ima novac, oružje i tehnologiju i koji može ući u bilo koju zemlju i uzeti šta mu volja i sve to bez bilo kavih ograničenja. Znači, mi smo trenutno na samom kraju međunarodnog pravnog poretka – smatra Milardović.
POBJEDA: Drugi predsjednički mandat Donalda Trampa počeo je, između ostalog, i prijetnjama o povlačenju američkih trupa sa prostora Starog kontinenta, što je Evropu natjeralo na razmatranje stvaranja sopstvenih vojnih snaga. Kakva je budućnost NATO i ima li taj savez više uopšte smisla?
MILARDOVIĆ: Dalje funkcionisanje NATO je prvo pitanje koje se otvara na bazi formiranja evropske vojske. Ili će djelovi tog NATO biti pretočeni u evropsku vojsku. Tramp je napravio jedan suludi potez totalnog razbijanja zapadne civilazacije, odnosno Sjeveroatlantskog saveza i ubrzao je stavranje evropske vojske. To je pretpostavka za dublju integraciju Evropi.
POBJEDA: Nosi li to sa sobom ponovno usporavanje politike proširenja na nove članice?
MILARDOVIĆ: U slučaju razbijanja NATO kakva će biti politika proširenja i šta će biti sa državama kandidatima za članstvo u Evropskoj uniji? Eto, recimo, Crna Gora je članica NATO, ali nije članica Unije. Šta će biti sa vama?
POBJEDA: Ne znam. To ja Vas pitam.
MILARDOVIĆ: Tu se vraćamo na Trampovu najavu da će povući američku vojsku iz Evrope i da ona više neće biti garant nekavog mira. Tu se otvara pitanje Balkana i prisustva američke vojske u ovom dijelu Evrope, na području Kosova. Hoće li to izazvati nestabilnost. Koje snage mogu doći da bi održavale kakav-takav red. Supstitut je, dakle, evropska vojska.
Ali se u tom nekom scenariu tranzicije, odnosno povlačenja američke vojske i dolaska evropske, otvara zona visokog rizika. Ta tranzicija je jako rizična, kao uostalom i svaka tranzicija.
Evropa je funkcionisala na ideji stabilnosti, a ako se generiše nestabilnost, Evropa neće na vlastite probleme navlačiti i dodatne. Tu mislim na prijem novih članica.
Politika proširenja u drugom Trampovom mandatu nije ista kao sa početka rata u Ukrajini. Njegov drugi mandat, kao uostalom i prvi, obilježava deglobalizacija. To je još jedan od markera Evrope na raskršću. Mi živimo u vremenu deglobalizacije.
To nije krah globalizacije, nego jednostavno vraćanje na principe nacionalnih država u apsolutnom obliku.
Ma, Tramp je napravio nered na globalnom nivou.
POBJEDA: Gdje se i kako završava taj nered s obzirom na to da on ne izgleda kao neko ko je spreman da odstupi od sopstvenih ideja?
MILARDOVIĆ: Mi imamo posla sa osobom koja funkcioniše na bazi političke psiho-patologije, i to patologije moći. On je, recimo, predložio ukidanje Glasa Amerike koji je, od kad postoji, bio izvor informisanja, sloboda i tako dalje. On se očigledno sveti tom mediju, jer je bio kritičan prema njemu.
Mi imamo posla sa osobom koja je totalno nepredvidiva, a to Ameriku gura u jednu veliku avanturu. Pitanje je, prvo, šta će biti s Amerikom.
Nemamo posla sa stabilnom osobom, sa osobom koja ima određene principe nego ih mijenja na način da oni budu u skladu sa trgovačkim duhom. Njemu je sve u nekretninama. On Grenland posmatra kao jednu veliku nekretninu. Ovo je jedan svijet koji nestaje i drugi koji se rađa u haosu.
POBJEDA: Dakle, vjerujete u tu teoriju da sa drugim Trampovim mandatom na čelu Amerike počinje i neki novi svjetski poredak. Mora li to nužno da bude loše?
MILARDOVIĆ: To je moja teza od početka. Ja opet ponavljam da mi imamo posla sa totalnim razaranjem kakvog-takvog međunarodnog pravnog poretka. Sa druge strane, ulazimo u čisto prirodno stanje. Znače, ruše se civilazicijska načela i vrijedi zakon jačega, i to onoga koji ima novac, oružje i tehnologiju i koji može ući u bilo koju zemlju i uzeti šta mu volja i sve to bez bilo kavih ograničenja. To je po meni čisto prirodno stanje. Koja je razlika između tog modela ponašanja i ponašanja nekog pojedinca ili grupe koja upada u nečiju kuću i uzima što im odgovara. Znači, mi smo trenutno na samom kraju međunarodnog pravnog poretka i na neki načim smo već ušli u jednu vrstu prirodnog stanja. To je katastrofa.
A kada je riječ o Evropi, ona se našla između američkog imperijalizma i ruskog svijeta. To su dva koncepta koja su kako-tako razrađena i Evropa na to nema nikakav odgovor.
POBJEDA: Mislite li da je Evropa za to sama odgovorna s obzirom na to da se nikad nije trudila da se globalno pozicionira, već je svjesno birala ulogu zastupnika američkih interesa?
MILARDOVIĆ: Naravno da mislim. To pitanje je sasvim na mjestu. Ja sam to problematizovao u posljednjoj knjizi „Globalizacija i Evropa na raskršću“. Ali, znate šta – Evropa nije počela da se urušava u 21, već krajem 19. vijeka. Riječ je o njoj koja je odustala od sebe i od svojih vrijednosti. Upala je u najveću zamku u koju je mogla upasti. A to je upravo to da se amerikanizovala i da je sopstvenu sigurnost prepustila Americi, dok je energetsku nezavisnost stavila pod kapu Rusije, a proizvodnju prebacila u Kinu. Tri totalno glupa poteza.
S obzirom na sve to, Evropa sada ne može uprati prstom, nego se mora samokritički zapitati šta je napravila da sebe dovede u ovo stanje.
Preporučeno
Video