Na sastanku Kurtija i srpskog predsjednika Aleksandra Vučića u Briselu 2. maja biće predstavljen nacrt statusa opština na sjeveru Kosova gdje većinom žive Srbi, što je ključna tačka pregovora.

Kurti, koji je s Hinom razgovarao u petak na ekonomskom forumu u grčkom gradiću Delfima, još uvijek nije vidio taj nacrt.

Srpska strana u prvi plan stavlja formiranje zajednice opština sa srpskom većinom na sjeveru Kosova, što je predviđeno Briselskim sporazumom o normalizaciji odnosa iz 2013.

Kosovo se, pak, nastoji izboriti da ta zajednica nema izvršna ovlašćenja, ističući da ne želi na svojoj teritoriji nešto poput Republike Srpske u BiH.

“S obzirom na insistiranje Brisela rado ću pogledati kakav su to nacrt pripremili, premda smatram da bi bilo bolje da su ga prvo prezentovali meni u Prištini. Ja ću, međutim, osigurati da se ispuni ono što je već dogovoreno 27. februara u Briselu, postojanje odgovarajućeg nivoa samouprave srpske zajednice prema najvišim evropskim međunarodnim standardima za zaštitu manjina”, rekao je.

“No ono što nećemo dopustiti je pravo na teritorijalizaciju i stvaranje bilo čega što bi izgledalo kao Republika Srpska u BiH. Nećemo dopustiti satelitsku paradržavu s destruktivnom suštinom koja bi potkopavala državnost Kosova”, naglasio je.

Kurti tvrdi da u odnosima Srbije prema susjednim zemljama vidi sličnost s Rusijom. “Naša zemlja je, međutim, normalna demokratska zemlja koja daje individualna i druga prava svojim građanima, ali ne dopušta teritorijalizaciju temeljenu na etničkoj pripadnosti jer je to protivno demokraciji i republici”, dodao je Kurti, na vlasti od marta 2021.

Poručio je da on služi svim građanima Kosova bez obzira na etnički identitet, socijalnu pozadinu ili vjersku pripadnost, a da će u Briselu osigurati ustavnost i zakonitost na čitavoj teritoriji Kosova.

“Teritorijalni suverenitet i integritet su nešto što ne smije biti povrijeđeno. Želim normalne odnose sa Srbijom, evropske odnose, dobre susjedske odnose. Zaštita manjina nam je važna. Ali ne možemo dati izvršna ovlašćenja lokalnoj zajednici jer izvršne ovlasti pripadaju vladi i opštinama”, naglasio je.

Uz to, želimo ojačati javne usluge koje bi bile ponuđene svim građanima bez obzira na etničku pripadnost, a ne davati ih zbog etničke pripadnosti”, kazao je.

“Dakle, pričekajmo da vidimo kako će se razvijati sastanak u Briselu”, izjavio je.

Kurti kaže da će “kao polazna tačka” sastanka biti donošenje zajedničke deklaracije o nestalim osobama na Kosovu, koje je 2008. proglasilo nezavisnost od Srbije.

“Na Kosovu još uvijek imamo 1.617 nestalih osoba. One su prisilno otete, a njihova sudbina je i dalje nepoznata. Tokom posljednjih decenija otkriveno je pet velikih masovnih grobnica u Srbiji, a 950 Albanaca je ekshumirano iz njih. Dvije grobnice su jezera gdje su u kamionima hladnjačama potopljena mrtva tijela Albanaca, no kasnije su isplivala na površinu. Zato trebamo zajedničku deklaraciju kao početnu tačku sastanka na visokom nivou”, objasnio je Kurti.

Vođa studentskih protesta 1997. na Kosovu protiv režima Slobodana Miloševića, a danas predsjednik stranke Pokret samoodređenje (Vetëvendosje), putuje u Brisel ohrabren sa dva međunarodna uspjeha ostvarena prošle sedmice.

Savjet Evrope odobrio je primanje Kosova u tu organizaciju za ljudska prava jer su tako glasale 33 zemlje članice od ukupno njih 45.

Istovremeno je EU ukinuo vize za Kosovare pa oni mogu lakše putovati u sve zemlje osim Španije, koja je zadržala prethodni režim.

“Svi građani Kosova, svi ljudi u mojoj zemlji, osjetili su se ove sedmice više Evropljanima nego ikada”, napomenuo je Kurti.

Dodao je da je vizni režim ukinut nakon mnogo godina tokom kojih je Kosovo “ispunilo sve postavljene kriterijume i uslove”.

“Bilo nam je postavljeno dva i po puta više uslova nego našim susjedima. Sjajno je što od 1. januara iduće godine ljudi neće trebati vize za odlazak, studiranje, rad ili posjetu porodicama u dijaspori. Takođe, ostvarili smo ogroman napredak u ekonomiji i demokratiji”, rekao je pozivajući se na izvještaje organizacija poput Freedom Housea, Transparency Internationala i World Press Freedoma.

“Potvrdili su nam napredak Kosova u demokratskim standardima, vladavini zakona i ljudskim pravima. Prolazak te prve prepreke prema članstvu u Savjetu Evrope je priznanje našem domaćem napretku”, izjavio je Kurti.