Rastuća međusobna povezanost globalnih ekonomija stvorila je nove mogućnosti za trgovinu i inovacije, ali je takođe postalo izazovnije zaštititi intelektualnu svojinu i sprovesti trgovinske propise, ocjenjuje se u novom izvještaju OECD “Mapiranje globalne trgovine falsifikatima 2025”.
“Širenje lanaca snabdijevanja i porast elektronske trgovine olakšali su ilegalnu trgovinu, posebno u trgovini falsifikovanom robom. To predstavlja rizik za javnu bezbjednost, ometa legitimno poslovanje i utiče na ekonomsku stabilnost”, navodi se u izvještaju koji analizira globalnu trgovinu falsifikovanom i piratskom robom, koristeći poslednje dostupne podatke o carinskim zapljenama (2021).Nalazi su, kako se navodi – zabrinjavajući.
Koji dio kolača pripada falsifikatima
“U 2021. godini, falsifikovana i piratska roba činila je do 2,3 odsto globalne trgovine i do 4,7 odsto uvoza EU”, navodi se u izvještaju Organizacije za ekonomsku saradnju i razvoj (OECD).
Složena priroda globalnih lanaca snabdijevanja, navodi se, stvara ranjivosti koje doprinose kršenju intelektualne svojine.
“Falsifikovana roba koja se infiltrira u mreže lanaca snabdijevanja potkopava legitimna preduzeća, lišava države prihoda i predstavlja rizik po javno zdravlje i bezbjednost. Nezakonita trgovina falsifikovanom robom je takođe povezana sa organizovanim kriminalom i korupcijom, koristeći praznine u propisima i sprovođenju zakona. Ove izazove pojačava sve veća složenost i globalna priroda lanaca snabdijevanja”, ukazuje se u izvještaju.
Odakle stiže najviše robe
Kina je vodeća ekonomija porekla falsifikovanih proizvoda namijenjenih Evropi, kako po broju zaplena, tako i po vrijednosti oduzete robe.
“Više od polovine zaplenjenih falsifikovanih proizvoda namenjenih EU stigli su iz Kine, zatim Turske (22 odsto) i Hongkonga (Kina; 12 odsto)”, stoji u izvještaju.
Ova studija otkriva da se falsifikovanje i dalje fokusira na određene kategorije proizvoda, kao što su odjeća, obuća i elektronika.
Indeks za porijeklo lažne robe
Opšti trgovinski indeks falsifikovanja (GTRIC – General Trade-Related Index of Counterfeiting) procjenjuje vjerovatnoću da su određene zemlje glavni izvori izvoza falsifikovane robe.
Iako je Kina i dalje glavni izvor falsifikovane robe – drugi regioni značajno doprinose, na šta ukazuje i ovaj indeks.
Tako, kada je riječ o odeći, ovaj indeks ukazuje da su tokom 2020. i 2021. godine izvori falsifikovane odjeće bili brojni, a da su se ključnim smatrali Bangladeš, Liban, Sirija i Turska.
Falsifikatori koriste međunarodne plovne puteve
Falsifikovanje pogađa skoro 50 od 96 kategorija proizvoda, a glavne mete su roba visoke vrijednosti kao što su odjeća, obuća, kožna galanterija i elektronika.
Poštanske usluge primarni kanal distribucije
Falsifikatori takođe koriste onlajn platforme i modernu logistiku da bi se infiltrirali u legitimnu trgovinu, pri čemu se poštanske usluge pojavljuju kao primarni kanal za distribuciju.
“Mali paketi, često klasifikovani kao ‘de minimis’ trgovina, izbjegavaju kontrolu i stvaraju izazove za institucije koje obavljaju nadzor sprovođenja zakona. Zaista, veličina zaplenjenih pošiljki se generalno smanjila – u periodu 2020-21, pošiljke koje sadrže manje od deset predmeta činile su 79 odsto svih zaplena, u odnosu na 61 odsto u periodu 2017-19. godine”, navodi se u izvještaju.
Globalna vrijednost raste
U 2021. godini, globalna trgovina falsifikovanom robom procijenjena je na približno 467 milijardi američkih dolara, ili 2,3 odsto ukupnog globalnog uvoza.
“Ova apsolutna vrijednost predstavlja povećanje u odnosu na 2019. godinu, kada je trgovina falsifikovanom robom procijenjena na 464 milijarde američkih dolara, iako je njen relativni udio smanjen u poređenju sa 2019. kada je činila 2,5 odsto svjetske trgovine”, objašnjava se u analizi.
Uvoz falsifikata u EU
Što se tiče uvoza u Evropsku uniju, vrijednost falsifikovane robe procijenjena je na 117 milijardi američkih dolara, ili 4,7 odsto ukupnog uvoza u EU.
Evropska unija je ključna meta za uvoz falsifikovane robe, pri čemu Kina i Hongkong (Kina) čine najveću vrijednost zaplijenjene falsifikovane robe.
Falsifikuje se sve – od svakodnevnih potrošačkih predmeta do luksuznih proizvoda, sa, kako se ocjenjuje – “zabrinjavajućim povećanjem trgovine opasnom robom kao što su falsifikovani automobilski djelovi i farmaceutski proizvodi”.
Preporučeno
U izvještaju se ističe da, uprkos smanjenju vrijednosti trgovine falsifikovanom robom nakon kovida-19, izloženost EU ostaje značajna jer su se falsifikatori prilagodili premještanjem proizvodnje bliže odredišnim tržištima.
Video