Artur Rembo svojevremeno je zvao apsint komoljikom sa glečera zbog toga što se njegov glavni sastojak, gorka biljka Artemisia absinthium, poznata i kao pelen ili pelin, može naći u izobilju u ledeno hladnoj oblasti Švajcarske zvanom Val de Travers.
Upravo je ovde poznih godina 18. vijeka i izmišljeno ovo legendarno aromatično piće koje će postati simbol dekadencije. Zbog svih istorijskih priča u kojima je apsint bio jedan od glavnih aktera, teško je prenaglasiti kulturološki uticaj ovog pića, ili mu uopšte naći ekvivalent u savremenom dobu.
Apsint se nametnuo kao glavna muza umjetnika u periodu od 1859. kada je Eduar Mane svojom slikom The Absinthe Drinker šokirao godišnji pariski salon umjetnosti pa sve do 1914. kada je Pablo Pikaso stvorio svoju oslikanu bronzanu skulpturu Čaša apsinta.
Tokom takozvanog Zlatnog doba (La Belle Époque), Zelena vila (kako je apsint popularno prozvan zbog svoje karakteristične boje) bilo je piće za koje su se odlučivali brojni pisci i umjetnici u Parizu.
Zeleni čas
Popularnost je rasla do te mjere da se u pariskim krugovima mogao čuti nadimak Zeleni čas koji se odnosio na pet sati popodne, što je bilo vrijeme kada bi se kafići napunili mušterijama koju su sjedeli sa čašicom zelenog alkohola pred sobom.
Apsint je učvršćivao prijateljsta, ili ih je pak uništavao, izazivao vizije i stanja polusna da bi ih kasnije umJetnici pretakali u svoja umJetnička dJela.
Na desetine umJetnika je uzimalo ljude koji su pili apsint za svoje modele, kao i standardan pribor za absint – čašu, kašičicu sa prorezima, kocke šećera (šećer se koristio kako bi ublažio gorak ukus jeftinijih sorti), kao i česme iz kojih kaplje hladna voda koja je služila da se razblaži alkohol.
Novije analize pokazuju da je tujon, organsko jedinjenje koje se nalazi u pelinu, bilo prisutno u malim količinama u valjano destilovanom apsintu kako bi piće imalo blago psihoaktivno dejstvo. Na osnovu toga da se zaključiti da su veće šanse da je ovakvu štetu nanosilo ozbiljno trovanje alkoholom nakon konzumiranja između dvanaest i dvadeset čašica dnevno.
Ipak, fama o dejstvu apsinta i dalje živi.
Rembo, Bodler, Pol Verlen, Emil Zola, Alfred Žari i Oskar Vajld bili su među desetinama pisaca koji su bili notorni ljubitelji Zelene vile.
Žari je, na primer, insistirao na tome da se apsint mora piti čist. Bodler ga je pio uz tunkturu opijuma ili sam opijum, dok ga je pak Rembo kombinovao sa hašišom. Svi su redom pisali o njegovoj zaraznoj dopadljivosti i uticaju na kreativni proces. Isto tako su i svoja dela postavljali u absintom zasićeni milje.
U pesmi „Otrov“ iz zbirke pesama Cvijeće zla iz 1857. godine, Bodler je na listi omiljenih književnih poroka postavio apsint iznad vina i opijuma.
Rembo koji je za poeziju smartao da je alhemija, tj. način da se mijenja stvarnost, kako piše Edmund Vajt u pjesnikovoj biografiji, gledao je na apsint kao na umjetničko oruđe. Remboov manifest bio je nedvosmislen. On je izjavio kako pjesnik, da bi od sebe načinio proroka, mora da se posveti dugom, obilnom i smislenom poremećivanju sopstvenih čula. Apsint, i njegova halucinogena svojstva, bili su način da se upravo tako nešto i postigne.
Gi de Mopasan prosto je upijao apsint, jednako kao i junaci njegovih brojnih kratkih priča. Njegova „Čudna noć u Parizu“ prati notara iz provincije koji je uspIo da dođe do pozivnice za zabavu u studiju jednog priznatog slikara. U priči on popije toliko apsinta da pokuša da otpleše valcer sa stolicom samo da bi zajedno sa njom poljubio pod. Od tog trenutka on gubi svijest i zaboravlja sve, sve dok se ne probudi potpuno go u nepoznatom krevetu.
Savremenici okrivljuju ovo piće da je skratilo život Bodleru, Žariju i pjesnicima poput Verlena i Alfreda de Misea, između ostalih. Postoji mogućnost da je ono bilo i uzrok tome da Vinsent Van Gog odsiječe sebi uvo, ili se bar tako nagađa.
Nakon što su zelenu muzu optužili da izaziva psihozu, pa čak i da ubija, već do 1915. ovo je piće bilo zabranjeno u Francuskoj, Švajcarskoj, Sjedinjenim Američkim Državama kao i u većini država Evrope.
Kulturni mamurluk
Tokom većeg dijela 20. vijeka, Zelena vila je izgubila na značaju za umjetničku i kulturnu zajednicu jer su je zamijenili moderni kokteli i martini, a šezdesetih i čitava plejada droga koje su mutile svijest.
S vremena na vrijeme, čuo bi se odjek njenih moći, premda je on bio uglavnom produkt nostalgije.
Ernest Hemingvej pijuckao je apsint u Španiji dvadesetih godina prošlog vijeka gde se obreo kao novinar, a i kasnije tokom Španskog građanskog rata. U romanu Sunce se ponovo rađa, glavni junak
Džejk Barns tješi se upravo apsintom nakon što ga ledi Bret napusti i pobjegne sa toreadorom. Isto tako, u romanu Za kim zvono zvoni Robert Džordan nosi sa sobom čuturicu napunjenu ovim pićem.
Hemingvej je čak i izmislio koktel po imenu Smrt popodne za potrebe knjige o pićima poznatih iz 1935. Recept glasi:
“Sipajte čašicu apsinta u čašu za šampanjac. Dodajte ohlađeni šampanjac dok piće ne dobije valjanu opalno-mlečnu boju. Popijte između tri i pet ovih koktela polako.“
Kasnih godina 20. vijeka, apsint je postao referentna tačka dekadentnosti među piscima novije generacije sa sedištem u modernim boemskim gradovima poput San Franciska ili Nju Orleansa.
I dalje se zeleni
Danas se apsint smatra pićem od kojeg „trne jezik“ i koje „izoštrava čula,“ kaže Lens Vinters, vlasnik destilerije St George Spirits koja je prva iznijela u ponudu legalan apsint u Sjedinjenim Državama krajem 2007. godine.
„Kako ja to vidim, apsint pruža osjećaj mističnosti, te dodir natprirodnog, što su sve stvari koje ja volim da mi piće pruži s vremena na vrijeme,“ kaže Rouzi Šap, kolumnistkinja Njujork Tajmsa koja piše o piću. Ipak, ona preporučuje da se bude umeren sa ovim pićem. Jedan od koktela sa apsintom koji ona preporučuje je Fascinator koji čine dve trećine džina, trećina suvog vermuta, otprilike pola kašičice apsinta i list mente.
U današnjim književnim krugovima, apsint više služi zabavi nego što predstavlja muzu – možemo ga sresti tek u koktelima na modernim tematskim promocijama knjiga.
Ipak, čini se da je Zelena vila danas samo kulturološko obilježje. Tako se apsint pojavljuje u popularnoj seriji Ljudi sa Menhetna.
Kao što tek kap apsinta u nekom koktelu daje neki poseban ukus, tako i svako pominjanje apsinta vezano za književnost doprinosi atmosferi jer služi kao podsjećanje na provokativne pisce Zlatnog doba koji su rušili forme i norme, kao i na činjenicu da i alkohol ponekad zaista može da inspiriše.
Preporučeno
kultivisise
Video