Dan mladosti je nekada bio opštenarodni praznik sa mnogo priredbi, sletova i završnom svečanošću na stadionu JNA, gdje bi Titu bila uručena štafeta mladosti. Štafeta se prethodno, i po nekoliko mjeseci, nosila po cijeloj Jugoslaviji.

Posljednja priredba na stadionu, dok je Tito bio živ, održana je 1979. godine, podsjeća RTS.

Zašto 25. maj

Tito je zvanično rođen 7. maja, ali je 25. maj prihvatio i slavio kao svoj rođendan sa omladinom i narodom.

Taj datum poklapa se i sa njemačkim desantom na Drvar 25. maja 1944. godine, kada je Tito uspio da se spase prilikom desanta njemačkih padobranskih jedinica.

Završna proslava na stadionu JNA

Centralna manifestacija uvijek je organizovana na tadašnjem stadionu JNA u Beogradu, gdje su pioniri, omladinci i pripadnici svih rodova vojske i mornarice izvodili slet.

Štafeta mladosti je polazila svaki put iz drugog mjesta i iz druge republike, ali je uvijek masovno dočekivana širom gradova nekadašnje Jugoslavije. Po pravilu, štafetu mladosti Titu su, uz prigodnu čestitku sa željama za dug život i dobro zdravlje, uručivali najbolji omladinci i omladinke.

Štafeta je bila svake godine drugačije dizajnirana, najčešće od drveta, metala, ali i stakla.

Simbolika prve i posljednje štafete

Nošenje štafete trajalo je pune 42 godine, do 1987. godine. Poslije Titove smrti, štafetu su primali predsjednici tadašnjeg Saveza socijalističke omladine Jugoslavije.

Prvu štafetu 1957. godine Titu je predao Mika Tripalo, tadašnji predsjednik CK Narodne omladine Jugoslavije i kasniji visoki funkcioner u Savezu komunista Jugoslavije. Sa svih funkcija je smijenjen 1971. godine.

Poslije Titove smrti na završnoj proslavi Dana mladosti 1987. godine, Rejmonda Brošaj iz Gnjilana posljednju štafetu uručila je Hašimu Redžepiju, tadašnjem predsjedniku SSOJ.

Slet prije sleta, štafete prije štafeta

Sama ideja potekla je 1945. od omladine Kragujevca, čije je Odjeljenje za sport i fiskulturu osmislilo masovna omladinska štafetna trčanja širom Jugoslavije.

Kad se kaže štafeta i slet, prva asocijacija je Tito, međutim, nošenje štafete datira iz perioda između dva svjetska rata, kada su u Kraljevini Jugoslaviji formirana Sokolska društva.

Osim što su vježbali na sletovima, organizovali svečane akademije i druge aktivnosti, mladi „sokoli“ su nosili i štafete.

Najpoznatija sokolska štafeta nošena je 1935. godine, od Sarajeva do Oplenca, kada je prenijet plamen radi paljenja kandila na grobu ubijenog kralja Aleksandra Prvog.

Od panslavizma, komunizma do socijalizma

Proslava Dana mladosti gasila se onako kako se gasila i Jugoslavija, a sličnu sudbinu doživjela je i himna „Hej Sloveni“.

Napisao ju je u devetnaestom vijeku slovački pjesnik i svještenik Samo Tomašik, ali je ubrzo postala simbol panslavizma.

U predratnoj Jugoslaviji prihvaćena je kao himna Sokolskog društva, a na sokolskom sletu u Beogradu 1930. na drvenim zidovima muzičkog paviljona bili su ispisani stihovi i note „Hej Sloveni“.

Među narodima i narodnostima SFRJ bila je i ostala jedina himna, iako je tek 1977. godine zvanično postala državna himna.