Nakon ispitivanja podataka o prvorođenoj i drugorođenoj braći i sestrama rođenim u Danskoj između 1981. i 2017. godine, istraživači su otkrili da mlađa braća i sestre imaju dva do tri puta veću vjerovatnoću da budu hospitalizovani zbog respiratornih oboljenja tokom prve godine života nego njihova starija braća i sestre. Disparitet je bio najveći kada je drugorođeno dijete rođeno u jesen ili zimu — kada su respiratorne bolesti češće — i kada su braća i sestre bili bliže starosti.

„Vjerujemo da se ovi obrasci objašnjavaju činjenicom da su bebe sa starijom braćom i sestrama više izložene virusu — zbog njihovog starijeg brata i sestre, koji je često u grupnoj brizi o djeci i ‘donosi kući’ viruse,” N. Meltem Dejsal, vanredni profesor u Departman za ekonomiju Univerziteta u Kopenhagenu i autor rada, rekao je za Business Insider putem e-pošte.

Štaviše, izloženost bolestima može imati dugoročne finansijske posljedice. Kada su istraživači pogledali zarade djece rođene između 1981. i 1989. u Danskoj, otkrili su da među zaposlenom braćom i sestrama mlađa braća i sestre u proseku zarađuju 2,4% manje od njihove starije braće i sestara u istom uzrastu, rekao je Dejsal.

„Mlađa braća i sestre sa većom izloženošću virusu u detinjstvu imaju nižu zaradu kao odrasli“, rekao je Dejsal o nalazima lista.

„Smatramo da je primarni mehanizam koji objašnjava ovaj rezultat da teška respiratorna bolest kod veoma malih beba može dovesti do oštećenja razvoja mozga, što zauzvrat može uticati na kasnije mentalno zdravlje”.

Povezani članci

Društvo

Uvećane plate primilo 2.063 medicinske sestre i tehničari

Ekonomija

Crna Gora skuplja i od Slovenije čiji je prosjek plata skoro 80 odsto veći

Ekonomija

Koliko zarađuju vlasnici malih hidroelektrana

Dejsal je dodao da su mlađa braća i sestre koji su živjeli u oblastima sa većom stopom respiratornih bolesti odojčadi vjerovatnije koristili resurse mentalnog zdravlja u mlađoj odrasloj dobi.

Ona je rekla da je njihovo istraživanje otkrilo da disparitet u ranim zdravstvenim ishodima objašnjava otprilike 50% razlike u zaradi između mlađe i starije braće i sestara.

Drugi razlozi zbog kojih prvorođena braća i sestre mogu imati prednost
Dejsal je za BI rekao da studije u različitim zemljama i kontekstima potkrepljuju ideju da starija braća i sestre imaju više obrazovanja i ekonomskog uspeha od njihove mlađe braće i sestara.

Na primjer, istraživanje o norveškim muškarcima objavljeno 2007. godine otkrilo je da je prosječna razlika u koeficijentu inteligencije između prvorođene i drugorođene djece bila oko 3 poena — i da je to značilo otprilike 2% razlike u godišnjoj zaradi. Istraživanje Career Builder-a među odraslima u SAD iz 2011.godini pokazalo je da je najverovatnije da će prvorođeno dijete imati šestocifrenu platu.

„Prvorođena djeca imaju bolje rezultate u obrazovanju, u zaradi“, rekla je Sandra Blek, profesorka ekonomije na Univerzitetu Kolumbija koja je sprovela istraživanje na tu temu, za Marketplace 2018.godine. „A ono što takođe vidimo je da postoji obrazac opadanja po redoslijedu rođenja. Dakle, drugorođeni radi malo lošije od prvorođenog, trećerođenče radi malo gore.”

Neki istraživači su se povukli na određene nalaze. Na primjer, jedan rad iz 2015. otkrio je da su razlike u IK-u i ličnosti među braćom i sestrama bile izuzetno male.

Veća vjerovatnoća respiratornih bolesti kod novorođenčadi među mlađom braćom i sestrama daleko je od jedinog objašnjenja koje su stručnjaci naveli za disparitet u ishodima.

Prvo, moguće je da roditelji postaju manje uloženi u podizanje djece nakon njihovog prvenca – i da to može imati negativne posljedice u budućnosti.

Studija o švedskim muškarcima iz 2017. pokazala je da u poređenju sa prvorođenom djecom, kasnije rođena braća i sestre provode skoro sat manje nedeljno na domaći zadatak, mnogo ređe čitaju knjige i mnogo češće provode vreme gledajući TV ili igrajući se na računaru. Roditelji su takođe izjavili da provode manje vremena razgovarajući o školskim obavezama sa svojom decom kasnije rođenom.

„Mislimo da ovi rezultati sugerišu da roditelji manje ulažu u kasniju decu; na primjer, manje su strogi i obezbeđuju manje roditeljskog nadzora“, napisali su autori.

Drugo objašnjenje: Prvorođeni imaju koristi od pomaganja svojoj mlađoj braći i sestrama.

U knjizi organizacionog psihologa Adama Granta „Skriveni potencijal“, objavljenoj 2023. godine, on je citirao istraživanje koje je pokazalo da su samo djeca — bez braće i sestara — imala lošije rezultate na kognitivnim testovima od prvorođenih sa mlađom braćom i sestrama. Rekao je da bi to moglo biti delimično zbog „efekta tutora“.

„Ako ste prvorođeni u velikoj porodici, učite kroz obrazovanje svoje mlađe braće i sestara“, napisao je Grant. „Zanimljivo je da ove prednosti počinju da se pojavljuju oko 12 godina, kada starija braća i sestre imaju više da podučavaju, a mlađa braća i sestre su spremniji da uče.

Neki istraživači su otkrili da biološke razlike između braće i sestara ne objašnjavaju disparitet u ishodima.

Grant je citirao studiju o 240.000 norveških tinejdžera koja je otkrila da mlađa braća i sestre koji su imali prvorođenu braću i sestre koji su umrli u detinjstvu imaju veće rezultate inteligencije od kasnije rođene dece sa prvorođenom braćom i sestrama. Rekao je da ovo sugeriše da su sve prednosti prvorođenih posledica negovanja, a ne prirode.

“Možemo isključiti biološke i prenatalne uzroke”, napisao je.