Kada osoba udiše vazduh, kiseonik prolazi kroz traheje koje se granaju kroz pluća i dijele sve dok ne dođu do majušnih vazdušnih komora – alveola. Kiseonik kroz njihove zidove, debljine ćelije, prolazi lako do krvnog sistema koji daje snagu ostatku tijela.

Korona virus i zapaljenje koje izaziva je poput sluzi koja izaziva zakrčenje ovog zamršenog sistema. Ono što zabrinjava kod infekcije Covid-19 je sposobnost virusa da prodre duboko u pluća, ukopa se u alveolama i počne da izbacuje virusne čestice. Problem ne predstavlja samo gubljenje tih ćelija koje su zadužene da sprovode kiseonik u tijelo. Problem je što pluća tada postaju bojište na kojem imuni sistem pokušava da zaustavi stranog osvajača. Čvrsto nabijene ćelije postanu toliko otečene od tečnosti i zapaljenja da pretaju da funkcionišu. Oni koji su preživjeli upoređuju ovaj osjećaj sa davljenjem.

S obzirom da je SARS-Cov-2 novina za ljudsko tijelo,infekcija može da izazove masivni odgovor imunog sistema. Ukoliko imate infekciju, vaše tjelo pokušava da mobiliše što više imunih ćelija kako bi se borilo protiv infekcije. Problemje što su te imune ćelije sfikasne ne samo u uništavanju ćelija koje nose virus već mogu oštetititi i okolno tkivo takođe”, rekao je profesor na NY Univerzitetu Kristofer Petrieli.

Ples između respiratornog i vaskularnog sistema koji prenosi kiseonikom obogaćenu krv kroz tjelo je delikatan. Pluća pacijenata inficiranih Covid-19 ne mogu da prenose dovoljno kiseonika u krvni sistem, koji je pogonsko gorivo za tijelo, i koji pmažeu popravci i zamjeni oštećenih ćelija i podršci imunom sistemu.

Tu na scenu stupaju respratori.

Oni mogu biti podešeni da ubacuju kiseonik pod određenim pritiskom i količinom koji omogućava da pogura vazduh u pluća. Međutim čak i kada je pacijent ozbiljno bolestan, neke alveole još uvijek funkcionišu dobro. Cilj je da se smanji pritisak sa bolesnih djelova pluća ali i istovremeno pruži podrška zdravim djelovima koji još uvijek rade pumpanjem idealne količine kiseonika kako bi bogatili krv što je efikasnije moguće.

“Ja to nazivam “Zlatokosinim metodom”. Kada osobe stavimo na respiratore cilje je da im dajemo kiseonik koji im je potreban ali bez nanošenja štete djelovima pluća koja su još uvijek zdrava. Morate pumpati preciznu količinu u pluća”, rekao je profesor medicine na Raš Univerzitetu u Čikagu Brejdi Skot.

Godinama je glavni fokus doktora koji moraju da intubiraju pacijente bio njihovo održavanje u životu kroz delikatno podešavanje tretmana kako bi se povećale stope preživljavanja. Ove mašine, koje su prvi put upotrijebljene 1928. godine, prvobitno su se zvale “gvozdena pluća” i služile su da pomažu oboljelima od polija da lakše dišu. Tek su nedavno, istraživači otkrili da je biološki odgovor na mašine za disanje takav da ostavljaju trajnu štetu.

“Postoji nekoliko opasnosti prilikom korišćenja mehaničkih respiratora. Moramo da uspavamo pacijenta jer drugačije ne bi mogli da podnesu cijevi za disanje u svojim plućima i što ste duže u toj vještački indukovanoj komi kako bi vam mašina davala vazduh na sceni se pojavljuju drugi problemi poput smanjenog mišićnog tonusa i jačine i povećanog rizika od infekcije”, rekao je profesor Medicine na Univerzitetu Kalifornija Ričard Li.

Kada osoba “pođe” na respirator, mišići koji su zaduženi za disanje počnu da atrofiraju u roku od nekoliko sati. Mnogi pacijenti moraju da primaju sedaciju kako bi mašina lakše preuzela disanje. Međutim ovo ostale djelove tijela čini nepokretnim što vodi brojnimslabostima i oštećenjima.

Stopa smrtnosti i dalje je ostaje velika najmanje godinu dana nakon što je pacijent prekinuo da koristi respirator, a koliko jetačno oštećenje zavisi od broja dana provedenih na mašini i zdravstvenog stanja pacijenta prije nego što je bio bolestan.

Neki pacijenti postanu onesposobljeni dok su neki bukvalno paralizovani kao da su kvadriplegičari i jedva pokreću svoje mišiće.

Bolnice u SAD se već pripremaju da liječe preživjele od Covid-19 koji su bili na respiratorima. Neke,poput SUNY Medical Centra u New Yorku opremaju posebna rehabilitaciona odeljenja kako bi pomogli osobama koje su bile na respiratorima da nauče kako opet da žive. Neki doktori pokušavaju da smanje korišćenje mašine.

Sa druge strane razvijaju se mašine koje će pomoći oporavku poput Liberate Medical’s VentFree Muscle Stimulator, koji koristi električnu stimulaciju da izazove kontrakciju mišića zidova abdomena, što omogućava pacijentima da “vježbaju”, iako se nalaze u komi. Cilj je da se pomogne pacijentima koji su na respitarorima da ih što prije prebrode čime bi se stopa preživljavanja povećala.

Pacijenti koji dobiju akutne respiratorne probleme, što je zajednički imenitelj onih koji boluju od Covid-19, postoji i drugi problem a to je pojavljivanje ožiljaka na plućima. Kako je profesor Li sa Univerziteta Kalifornija objasnio, sve dok zapaljenje i ostale ćelije vrše invaziju, arhitektura pluća se premanentno mijenja.

Osim toga mašine mogu prouzrokovati i kognitivne poremećaje. Pacijenti koji su radili kao računovođe će imati problem da se vrate na svoja stara radna mjesta. Starija osoba koja je prije bila nezavisna i brinula se sama o sebi možda će imati probleme da odradi osnovne zadatke kao što je odlazak automobilom u kupovinu, dok oni koji džogiraju možda nikada više neće moći da dostignu isti tempo koraka.

“Potrebno je da prođe neko vrijeme da bi se vaše zdravstveno stanje vratilo onamo gdje je bilo prije infekcije Covid-19 i stavljanja na respitaror, ukoliko se ikad vrati”, rekao je Li.