Centar za konzervaciju i arheologiju Crne Gore (CKACG) ove godine će biti nosilac desetak arheoloških projekata od nacionalnog značaja. Realizacija svakog istraživanja pojedinačno, iz razloga samo pet zaposlena arheologa, zahtijeva fleksibilnu organizaciju i sinergiju svih članova stručnih timova, koji osim arheologa, uključuju konzervatore, arhitekte i dr.
“Početkom godine, završena su istraživanja lokaliteta Ćaf Kiš kod Tuzi, a situacija oko globalne pandemije uticala je na korekcije agende terenskih angažovanja, pa su planirana istraživanja tek nedavno nastavljena. Trenutno se iskopava kasnosrednjovjekovni horizont Medunskog grada u Kučima, a nakon toga, uslijediće nastavak sistematskih istraživanja u basenu Skadarskog jezera na Žabljaku Crnojevića i ilirsko-helenističkom utvrđenju u Matagužima, kao i na Brskovu u Mojkovcu i Kominima u Pljevljima”, ispričala je za Standard pomoćnica direktora za Sektor arheologije, Marija Jabučanin.
U posljednjem kvartalu godine, iskopavanja će biti u Podgorici na Duklji i na Svaču kod Ulcinja.
Podvodna istraživanja – poseban segment arheološke djelatnosti
Podvodna istraživanja ove godine će imati novu etapu evidentiranja potencijalnih arheoloških lokaliteta u unutrašnjim vodama, rijekama Zeti i Morači i Skadarskom pojezerju, a nastavak su uspješno okončanog projekta evidentiranja podmorskih lokaliteta.
“Naime, istraživanjem koje je sprovođeno u kontinuitetu tokom posljednje tri godine duž cijelog priobalja, od Prevlake do ušća Bojane, ostvarena je značajna baza podataka o pedesetak arheoloških ležišta brodoloma antičkih jedrenjaka sa teretima amfora, pojedinačnim nalazima olovnih i željeznih sidara, sidrištima sa raznorodnim posuđem i staklom, ali i olupinama i opremi parobrodova novijeg vremena. Izvedeni zaključci o kulturnim vrijednostima ovih lokaliteta, njihovoj autentičnosti i integritetu, rezultirali su pokretanjem inicijativa kod Uprave za zaštitu kulturnih dobara, za potvrđivanje režima njihove zaštite ili, utvrđivanje statusa dobro i kulturno dobro za novoupisane lokalitete, čiji popis od zadnjih pedeset godina nije revidiran i broji dvadesetdevet lokaliteta, od kojih je samo tri Zakonom zaštićeno”, kazala je Jabučanin.
“Posebno bih istakla otvorenost Sektora arheologije za saradnju sa svim međuinstitucionalnim ustanovama u Crnoj Gori na polju istraživanja i zaštite kulturnih dobara, ali i vanjskim univerzitetima i naučnim institucijama u situacijama izražene potrebe, u smislu primjena naprednih tehnologija i različitih dijagnostika, nedostupnih u lokalnim okvirima”, dodala je.
Osim sada već dugogodišnjih saradnji sa Univerzitetskim Koledžom iz Londona, Univerzitetom Novae iz Varšave, Filozofskim fakultetom u Beogradu, Mc Donald Institutom iz Kembridža i RPM USA, ostvarili su saradnju sa UNESCO Centrom za podvodna arheološka istraživanja iz Zadra, kao i sa Univerzitetom iz Ljubljane na istom polju.
Značajnu podršku imaju i od strane CNR iz Italije, u smislu geofizičkih prospekcija lokaliteta, koje omogućavaju dopunu arheoloških istraživanja, u smislu detektovanja još neistraženih segmenata pod zemljom i širih sagledavanja lokaliteta uz značajne finansijske benefite.
Sve projekte podržava Ministarstvo kulture Crne Gore sredstvima opredijeljenim kroz Program istraživanja i zaštite kulturnih dobara za 2020. godinu.
Prostor Crne Gore bogat je materijalnom i duhovnom praistorijskom zaostavštinom protoilira, Ilira, grčkih emporija Butuoe, Agruviuma, Rizona i Kolhiniuma, Meteona i rimskih municipija Olciniuma, Risiniuma, Dokleje, Municipium S-a. Uz to i tragovima vizantijskog, venecijanskog i otomanskog nasljeđa.
