Sjednicu je vodio predsjednik Odbora Milutin Đuranović uz podršku sekretarke Lidije Rmuš, a u radu su, pored članova učestvovali i državni sekretar Ministarstva poljoprivrede, šumarstva i
vodoprivrede Nebojša Veličković, generalna direktorica Direktorata za plaćanje Danka Perović, predstavnica Ministarstva ekonomskog razvoja Renata Milutinović i direktor Centra za stručno obrazovanje Duško Rajković.

Sekretarka Rmuš je istakla da tokom 2020. godine kod subjekata iz oblasti poljoprivrede i proizvodnje hrane nije bilo zastoja u obavljanju djelatnosti, ali se uticaj pandemije odrazio na rezultate njihovog poslovanja, smanjenje produktivnosti, nedostatak finansijskih sredstava, otežanu likvidnost i drugo.

“U toku 2020. godine registrovano je 2.166 novih poljoprivrednih gazdinstava, tako da ih je sada 13.908. Značajnu podršku poljoprivrednicima je predstavljala i mogućnost plasmana preko
interneta”, navela je Rmuš.

Ona je podsjetila da je Agrobudžet za ovu godinu iznosio 60,7 miliona eura i u odnosu na prošlu godinu je bio veći za 8,3 miliona eura ili 15,8 odsto, čime su finansirane mjere tržišno-cjenovne politike i ruralnog razvoja, te je obezbijeđena podrška opštim servisima u poljoprivredi, za socijalne transfere odnosno za staračke naknade, ribarstvo i operativni program zdravstvene zaštite
životinja.

“Agrobudžetom za ovu godinu bio je obuhvaćen veći broj korisnika i u stočarskoj i u biljnoj proizvodnji. Povećan je iznos sredstava za premije u stočarstvu sa 3,0 na 3,5 miliona eura, kao i subvencija sa 180 na 200 eura po hektaru obradive površine, odnosno na 210 eura za mlade farmere”, saopšteno je na sastanku u PKCG.

Prema podacima Ministarstva poljoprivede i ruralnog razvoja, tokom prošle godine pravo na podršku ostvarilo je 5.336 stočara. Isplaćeno im je 3,7 miliona eura, što je 62 odsto više u odnosu na 2019. godinu. Prema podacima za direktna plaćanja u 2020. godini, u biljnoj proizvodnji, za površine pod povrćem, ratarskim kulturama i krmnim biljem, podržano je 1.825 korisnika, od čega je 402 novoprijavljenih u ovoj godini.

“Po tom osnovu ukupno je isplaćeno 1,2 mil. eura, a subvencionisana je površina od 6.177,65 hektora. U 2020. godini u prerađivačkoj industriji proizvodnja je smanjena za 0,5 odsto, dok je u proizvodnji prehrambenih proizvoda došlo do smanjenja 5,3 odsto, a u proizvodnji pića 30 odsto. Crna Gora je neto uvoznik poljoprivredno-prehrambenih proizvoda”, navodi se u saopštenju PKCG.

Zvanični podaci pokazuju da je ukupna robna razmjena poljoprivredno-prehrambenih proizvoda u prošloj godini iznosila je 530,6 miliona eura, uključujući i ostale proizvode van 24 glave – koža, svila, eterična ulja.

“Uvoz je iznosio 478,9 miliona eura i manji je za više od 100 miliona eura ili 17,5 odsto, dok je izvoz iznosio 51,7 miliona eura i u odnosu na prošlu godinu manji je tri odsto. Pokrivenost uvoza izvozom iznosila je 10,8 odsto. Smanjenje uvoza hrane je direktna posljedica pada turističke tražnje zbog pandemije. Ovi podaci nam ukazuju da od ukupnog uvoza hrane preko 25% se odnosi na potrebe turističke tražnje”, rekli su u PKCG.

U informaciji, kako su naveli, detaljno su predstavljeni aktuelni problemi u poslovanju sa kojima se suočavaju privrednici iz ove oblasti.

“Takođe su dati i predlozi za njihovo rješavanje pa je, između ostalog istaknuto, da treba nastaviti sa realizacijom projekata „Kupujmo domaće“ i „Domaći ukusi“ sa ciljem jačanja svijesti domaćih potrošača i turista o korisnosti kupovine domaćih proizvoda i stvaranje ambijenta za bolje pozicioniranje domaćih proizvoda što će direktno doprinijeti smanjenju uvoza; izmijeniti zakonsku regulativu u smislu da, preduzeća moraju obezbijediti naplativost potraživanja u slučaju likvidacije, garantovanjem imovinom ili obezbjeđenjem odgovarajućih bankarskih garancija ili depozita prilikom registracije preduzeća”, ocijenjeno je na sastanku u PKCG.

Kako se dodaje, treba olakšati i pristup kreditnim sredstvima za preduzeća iz oblasti agrara, kroz subvencionisanje ili snižavanje kamatnih stopa, naročito za projekte primarne poljoprivredne proizvodnje, podršku investicijama, poboljšanje konkuretnosti, povećanje asortimana i marketinški nastup kao i kroz izmjenu Zakona o porezu na dodatu vrijednost potrebno je uvesti jedinstvenu nižu stopu PDV-a za veći broj proizvoda namijenjenih ishrani (jaja, riba, voće i povrće, prerađevine od mesa i mlijeka).

Državni sekretar u Ministarstvu poljoprivrede, šumarstva i vodoprivrede Nebojša Veličković ocijenio je informaciju cjelovitom i sveobuhvatnom.

“Iskazujemo podršku Privrednoj komori i aktivnostima Odbora udruženja poljoprivrede i prehrambene industrije”, rekao je Veličković, dodajući da će baštiniti partnerstvo sa privrednicima pri osmišljavanju razvojnih politika.

Državni sekretar je kazao da je u pripremi Agrobudžet za 2021. godinu, čije donošenje i obim zavise od usvajanja Budžeta Crne Gore.

“Agrobudžet treba da bude investicionog i razvojnog karaktera”, kazao je Veličković.

On je iskazao razumijevanje za situaciju u agraru prouzrokovanu posljedicama pandemije COVID- 19, te naglasio podršku Vlade prema proizvođačima iz ovog sektora. Sa njim se saglasio i predsjednik Odbora Milutin Đuranović. Prema njegovim riječima, svaki euro uložen u agrar je investicija.

“Poljoprivreda je prioritetna razvojna djelatnost”, rekao je Đuranović i dodao da očekuje da vrata Ministarstva budu otvorena za privrednike, kao što je to bilo i do sada.

Vlasnika mljekare Srna Zorka Šljukić ukazala je na izazove sa kojima se suočio mljekarski sektor u uslovima pandemije.

” Zbog otežane naplate u uslovima pandemije za nekoliko mjeseci biće ugrožena likvidnost u sektoru”, ocijenila je Šljukić.

Ona smatra da Ministarstvo treba brže da reaguje u otkupu tržišnih viškova, podstakne tržišnu promociju domaćih proizvoda i doprinese njihovom boljem položaju u trgovinama. Apelovala je
da se premije u mljekarstvu u Agrobudžetu zadrže na istom nivou, proizvodnja od 400 litara kao osnov za premiju prepolovi, a podrška za rješavanje problema otpadnih voda poveća na 80
odsto vrijednosti investicije.

Veličković je odgovorio da će se u Agrobudžetu zadržati visina premija te da će ostali zahtjevi privrednika biti razmotreni. Predstavnik Eko-Pera Nikola Milošević je ocijenio da pandemijske mjere nijesu adekvatne, jer su uslovile pad u agro sektoru koji je direktno pogođen ograničenim radom trgovina. On je apelovao na Ministarstvo da zastupa interese privrede kako bi se osmislile mjere koje bi bile održive kako za očuvanje javnog zdravlja tako i za ekonomiju.

Predstavnik firme Zrnožit Branko Pejović konstatovao je da je proces dobijanja kredita kod IRF-a i banaka usporen u uslovima pandemije. Državni sekretar je odgovorio da IRF za naredni period priprema kreditne linije koje će biti još povoljnije nego što su sada.

Vlasnik Inter Food-a Božo Bulatović apelovao je da se privrednici, koji se bave šumskim polodovima i ljekobiljem, obuhvate Vladinim mjerama podrške, te da se ukine plaćanje od pet odsto Upravi za šume na na svaku izvoznu fakturu.

IPARD
Kroz Program IPARD, do sad je objavljeno pet javnih poziva U toku 2020. godine raspisana su dva javna poziva (IV i V), jedan za primarnu poljoprivrednu proizvodnju, a drugi za preradu. Kroz
ove javne pozive proizvođači hrane mogu da ostvare i do 70 odsto povraćaja investicija. U okviru četvrtog javnog poziva podnijeto je 180 zahtjeva za dodjelu podrške. Ukupna vrijednost
traženih investicija je 17,2 miliona eura, bez PDV-a, a potencijalni iznos podrške je 11,2 miliona eura.

“Zahtjevi su u fazi administrativne kontrole, a cjelokupna situacija izazavana pandemijom je usporila proces za minimum 6 mjeseci. Kroz četiri do sada objavljena javna poziva ukupno je ugovoreno 300 projekata, sa vrijednošću investicije oko 49 miliona eura, odnosno očekivanom podrškom od oko 23 miliona eura bespovratnih sredstava obezbijeđenih od strane EU. Do kraja

2020. godine isplaćeno je ukupno 166 projekata sa investicijom od 11,5 miliona eura i podrškom u ukupnom iznosu od 5,8 miliona eura”, navodi se u saopštenju PKCG.

Peti javni poziv za dodjelu bespovratne podrške preradi u sektoru poljoprivrede je raspisan u decembru 2020. godine, a otvoren je do 15.marta 2021. godine. Kroz ovaj poziv malim i srednjim preduzećima biće na raspolaganju 11,3 miliona eura podrške.

IV paket mjera
Novi paket mjera podrške građanima i privredi predstavila je Renata Milutinović iz Ministarstva za ekonomski razvoj. Finansijski uticaj mjera procjenjuje na 163 miliona eura i usmjerene su na podršku u prvom kvartalu 2021. ranjivim kategorijama stanovništva, održavanju nivoa zaposlenosti i novom zapošljavanju, pospješivanje likvidnosti privrednih subjekata, stvaranje uslova za povećanje broja turista i stabilnost tržišta poljoprivrednih proizvoda.

“Među glavnim karakteristikama novog paketa su proširena lista ugroženih djelatnosti, odlaganje i reprogram plaćanja poreza i doprinosa u cilju očuvanja likvidnosti poslovnih subjekata,
povećanje limita ostvarenog prometa sa 18.000 na 30.000 eura kao uslova za PDV registraciju, skraćenje roka povraćaja PDV-a na 30 dana”, saopšteno je na sastanku u PKCG.

Odbor udruženja poljoprivrede i prehrambene industrije Privredne komore PKCG razmotrio je Informaciju o privrednim kretanjima u agraru u 2020.godini, realizaciju javnih poziva kroz IPARD i IV paket pomoći privredi. Članovima Odbora je predstavljena i Analiza dualnog obrazovanja. Usvojen je i Izvještaj o radu Odbora za prošlu godinu.

Sjednicu je vodio predsjednik Odbora Milutin Đuranović uz podršku sekretarke Lidije Rmuš, a u radu su, pored članova učestvovali i državni sekretar Ministarstva poljoprivrede, šumarstva i
vodoprivrede Nebojša Veličković, generalna direktorica Direktorata za plaćanje Danka Perović, predstavnica Ministarstva ekonomskog razvoja Renata Milutinović i direktor Centra za stručno obrazovanje Duško Rajković.

Sekretarka Rmuš je istakla da tokom 2020. godine kod subjekata iz oblasti poljoprivrede i proizvodnje hrane nije bilo zastoja u obavljanju djelatnosti, ali se uticaj pandemije odrazio na rezultate njihovog poslovanja, smanjenje produktivnosti, nedostatak finansijskih sredstava, otežanu likvidnost i drugo.

“U toku 2020. godine registrovano je 2.166 novih poljoprivrednih gazdinstava, tako da ih je sada 13.908. Značajnu podršku poljoprivrednicima je predstavljala i mogućnost plasmana preko
interneta”, navela je Rmuš.

Ona je podsjetila da je Agrobudžet za ovu godinu iznosio 60,7 miliona eura i u odnosu na prošlu godinu je bio veći za 8,3 miliona eura ili 15,8 odsto, čime su finansirane mjere tržišno-cjenovne politike i ruralnog razvoja, te je obezbijeđena podrška opštim servisima u poljoprivredi, za socijalne transfere odnosno za staračke naknade, ribarstvo i operativni program zdravstvene zaštite
životinja.

“Agrobudžetom za ovu godinu bio je obuhvaćen veći broj korisnika i u stočarskoj i u biljnoj proizvodnji. Povećan je iznos sredstava za premije u stočarstvu sa 3,0 na 3,5 miliona eura, kao i subvencija sa 180 na 200 eura po hektaru obradive površine, odnosno na 210 eura za mlade farmere”, saopšteno je na sastanku u PKCG.

Prema podacima Ministarstva poljoprivede i ruralnog razvoja, tokom prošle godine pravo na podršku ostvarilo je 5.336  stočara. Isplaćeno im je 3,7 miliona eura, što je 62 odsto više u odnosu na 2019. godinu. Prema podacima za direktna plaćanja u 2020. godini, u biljnoj proizvodnji, za površine pod povrćem, ratarskim kulturama i krmnim biljem, podržano je 1.825 korisnika, od čega je 402 novoprijavljenih u ovoj godini.

“Po tom osnovu ukupno je isplaćeno 1,2 mil. eura, a subvencionisana je površina od 6.177,65 hektora. U 2020. godini u prerađivačkoj industriji proizvodnja je smanjena za 0,5 odsto, dok je u proizvodnji prehrambenih proizvoda došlo do smanjenja 5,3 odsto, a u proizvodnji pića 30 odsto. Crna Gora je neto uvoznik poljoprivredno-prehrambenih proizvoda”, navodi se u saopštenju PKCG.

Zvanični podaci pokazuju da je ukupna robna razmjena poljoprivredno-prehrambenih proizvoda u prošloj godini iznosila je 530,6 miliona eura, uključujući i ostale proizvode van 24 glave – koža, svila, eterična ulja.

“Uvoz je iznosio 478,9 miliona eura i manji je za više od 100 miliona eura ili 17,5 odsto, dok je izvoz iznosio 51,7 miliona eura i u odnosu na prošlu godinu manji je tri odsto. Pokrivenost uvoza izvozom iznosila je 10,8 odsto. Smanjenje uvoza hrane je direktna posljedica pada turističke tražnje zbog pandemije. Ovi podaci nam ukazuju da od ukupnog uvoza hrane preko 25% se odnosi na potrebe turističke tražnje”, rekli su u PKCG.

U informaciji, kako su naveli, detaljno su predstavljeni aktuelni problemi u poslovanju sa kojima se suočavaju privrednici iz ove oblasti.

“Takođe su dati i predlozi za njihovo rješavanje pa je, između ostalog istaknuto, da treba nastaviti sa realizacijom projekata „Kupujmo domaće“ i „Domaći ukusi“ sa ciljem jačanja svijesti domaćih potrošača i turista o korisnosti kupovine domaćih proizvoda i stvaranje ambijenta za bolje pozicioniranje domaćih proizvoda što će direktno doprinijeti smanjenju uvoza; izmijeniti zakonsku regulativu u smislu da, preduzeća moraju obezbijediti naplativost potraživanja u slučaju likvidacije, garantovanjem imovinom ili obezbjeđenjem odgovarajućih bankarskih garancija ili depozita prilikom registracije preduzeća”, ocijenjeno je na sastanku u PKCG.

Kako se dodaje, treba olakšati i pristup kreditnim sredstvima za preduzeća iz oblasti agrara, kroz subvencionisanje ili snižavanje kamatnih stopa, naročito za projekte primarne poljoprivredne proizvodnje, podršku investicijama, poboljšanje konkuretnosti, povećanje asortimana i marketinški nastup kao i kroz izmjenu Zakona o porezu na dodatu vrijednost potrebno je uvesti jedinstvenu nižu stopu PDV-a za veći broj proizvoda namijenjenih ishrani (jaja, riba, voće i povrće, prerađevine od mesa i mlijeka).

Državni sekretar u Ministarstvu poljoprivrede, šumarstva i vodoprivrede Nebojša Veličković ocijenio je informaciju cjelovitom i sveobuhvatnom.

“Iskazujemo podršku Privrednoj komori i aktivnostima Odbora udruženja poljoprivrede i prehrambene industrije”, rekao je Veličković, dodajući da će baštiniti partnerstvo sa privrednicima pri osmišljavanju razvojnih politika.

Državni sekretar je kazao da je u pripremi Agrobudžet za 2021. godinu, čije donošenje i obim zavise od usvajanja Budžeta Crne Gore.

“Agrobudžet treba da bude investicionog i razvojnog karaktera”, kazao je Veličković.

On je iskazao razumijevanje za situaciju u agraru prouzrokovanu posljedicama pandemije COVID- 19, te naglasio podršku Vlade prema proizvođačima iz ovog sektora. Sa njim se saglasio i predsjednik Odbora Milutin Đuranović. Prema njegovim riječima, svaki euro uložen u agrar je investicija.

“Poljoprivreda je prioritetna razvojna djelatnost”, rekao je Đuranović i dodao da očekuje da vrata Ministarstva budu otvorena za privrednike, kao što je to bilo i do sada.

Vlasnika mljekare Srna Zorka Šljukić ukazala je na izazove sa kojima se suočio mljekarski sektor u uslovima pandemije.

” Zbog otežane naplate u uslovima pandemije za nekoliko mjeseci biće ugrožena likvidnost u sektoru”, ocijenila je Šljukić.

Ona smatra da Ministarstvo treba brže da reaguje u otkupu tržišnih viškova, podstakne tržišnu promociju domaćih proizvoda i doprinese njihovom boljem položaju u trgovinama. Apelovala je
da se premije u mljekarstvu u Agrobudžetu zadrže na istom nivou, proizvodnja od 400 litara kao osnov za premiju prepolovi, a podrška za rješavanje problema otpadnih voda poveća na 80
odsto vrijednosti investicije.

Veličković je odgovorio da će se u Agrobudžetu zadržati visina premija te da će ostali zahtjevi privrednika biti razmotreni. Predstavnik Eko-Pera Nikola Milošević je ocijenio da pandemijske mjere nijesu adekvatne, jer su uslovile pad u agro sektoru koji je direktno pogođen ograničenim radom trgovina. On je apelovao na Ministarstvo da zastupa interese privrede kako bi se osmislile mjere koje bi bile održive kako za očuvanje javnog zdravlja tako i za ekonomiju.

Predstavnik firme Zrnožit Branko Pejović konstatovao je da je proces dobijanja kredita kod IRF-a i banaka usporen u uslovima pandemije. Državni sekretar je odgovorio da IRF za naredni period priprema kreditne linije koje će biti još povoljnije nego što su sada.

Vlasnik Inter Food-a Božo Bulatović apelovao je da se privrednici, koji se bave šumskim polodovima i ljekobiljem, obuhvate Vladinim mjerama podrške, te da se ukine plaćanje od pet odsto Upravi za šume na na svaku izvoznu fakturu.

IPARD

Kroz Program IPARD, do sad je objavljeno pet javnih poziva U toku 2020. godine raspisana su dva javna poziva (IV i V), jedan za primarnu poljoprivrednu proizvodnju, a drugi za preradu. Kroz
ove javne pozive proizvođači hrane mogu da ostvare i do 70 odsto povraćaja investicija. U okviru četvrtog javnog poziva podnijeto je 180 zahtjeva za dodjelu podrške. Ukupna vrijednost
traženih investicija je 17,2 miliona eura, bez PDV-a, a potencijalni iznos podrške je 11,2 miliona eura.

“Zahtjevi su u fazi administrativne kontrole, a cjelokupna situacija izazavana pandemijom je usporila proces za minimum 6 mjeseci. Kroz četiri do sada objavljena javna poziva ukupno je ugovoreno 300 projekata, sa vrijednošću investicije oko 49 miliona eura, odnosno očekivanom podrškom od oko 23 miliona eura bespovratnih sredstava obezbijeđenih od strane EU. Do kraja
2020. godine isplaćeno je ukupno 166 projekata sa investicijom od 11,5 miliona eura i podrškom u ukupnom iznosu od 5,8 miliona eura”, navodi se u saopštenju PKCG.

Peti javni poziv za dodjelu bespovratne podrške preradi u sektoru poljoprivrede je raspisan u decembru 2020. godine, a otvoren je do 15.marta 2021. godine. Kroz ovaj poziv malim i srednjim preduzećima biće na raspolaganju 11,3 miliona eura podrške.

IV paket mjera

Novi paket mjera podrške građanima i privredi predstavila je Renata Milutinović iz Ministarstva za ekonomski razvoj. Finansijski uticaj mjera procjenjuje na 163 miliona eura i usmjerene su na podršku u prvom kvartalu 2021. ranjivim kategorijama stanovništva, održavanju nivoa zaposlenosti i novom zapošljavanju, pospješivanje likvidnosti privrednih subjekata, stvaranje uslova za povećanje broja turista i stabilnost tržišta poljoprivrednih proizvoda.

“Među glavnim karakteristikama novog paketa su proširena lista ugroženih djelatnosti, odlaganje i reprogram plaćanja poreza i doprinosa u cilju očuvanja likvidnosti poslovnih subjekata,
povećanje limita ostvarenog prometa sa 18.000 na 30.000 eura kao uslova za PDV registraciju, skraćenje roka povraćaja PDV-a na 30 dana”, saopšteno je na sastanku u PKCG.

Dualno Obrazovanje

Analizu dualnog obrazovanja predstavio je direktor Centra za stručno obrazovanje Duško Rajković. Dualno obrazovanje, kako je objašnjeno, obezbjeđuje uslove za sticanje, usavršavanje i razvoj kompetencija učenika u skladu sa potrebama tržišta rada, a poslodavcima omogućava da obrazuju kvalifikovanu radnu snagu prema sopstvenim potrebama.

“U školskoj 2020/2021. godini, 784 đaka pohađa nastavu u okviru dualnog sistema obrazovanja. U cilju dalje afirmacije dualnog obrazovanja, neophodno je raditi na njegovoj promociji kroz
aktivno učešće svih subjekata društva koji su dio obrazovnog sistema, uključujući podjelu odgovornosti u finansiranju”, zaključuje se u saopštenju.