Prema usvojenom budžetu za 2025. godinu, predviđeno je povećanje rashoda za cijelu godinu u iznosu od 156 miliona eura u odnosu na realizaciju iz 2024. godine. Do kraja jula, budžetski izdaci već su premašili prošlogodišnji nivo za oko 147 miliona eura, što je gotovo cijeli predviđeni rast za cijelu godinu.

Ukupni prihodi za period januar–jul 2025. iznosili su 1,579 milijardi eura, što je nominalno 0,4 posto više nego prethodne godine, ali za 1,6 posto ispod planiranog nivoa. S druge strane, rashodi su iznosili 1,676 milijardi eura, što je 9,6 posto više u odnosu na isti period prošle godine, ali i 3,2 posto niže od plana.

Kao rezultat, budžet je u prvih sedam mjeseci 2025. završio s deficitom od 97 miliona eura, u odnosu na plus od 44 miliona u istom periodu 2024. godine.

DEFICIT FONDA PIO-DODATNI TERET

Kao dodatni izazov, PIO fond (Penzijsko i Invalidsko Osiguranje) suočava se s izuzetno ozbiljnim padom prihoda. U prvoj polovini 2025. godine, doprinosi su iznosili tek 161,85 miliona eura, što predstavlja pad od oko 66 posto u odnosu na isti period prethodne godine kada su doprinosi bili 245,23 miliona eura.

Povezani članci

Ekonomija

Na kraju juna Elektroprivreda u minusu od 24,5 miliona eura

Ekonomija

Ministarstvo finanasija: Deficit budžeta manji od planiranog

Ekonomija

Pogledajte amandmane DPS-a na budžet Glavnog grada

To je dovelo do deficita PIO fonda od 232,32 miliona eura, što je više od duplo od deficita od 112,24 miliona registrovanog u istom periodu 2024. godine. Ugroženi prihodi PIO fonda nadoknađuju se iz opštih budžetskih sredstava, što dodatno opterećuje državni budžet.

KUPOVINA VREMENA ZA NOVO ZADUŽENJE?

Jedno od pitanja koje se zbog ovako promašenog plana nameće je: Da li su planirani rashodi za 2025. bili svjesno niske, kako bi se omogućio kasniji rast deficita i time „kupilo vrijeme” za zaduženje?

Ekonomkski analitičari često ističu da budžeti obično počivaju na optimističnim pretpostavkama koje zanemaruju realne ekonomske uslove. Tako su reformom “Evropa sad 2” smanjeni doprinosi za penzijsko i invalidsko osiguranje, bez adekvatne kompenzacije kroz druge prihode, što je doprinijelo fiskalnom pritisku.

Izvještaji međunarodnih institucija, poput MMF-a, ukazuju da se planirani budžetski deficiti višestruko precjenjuju, a da reforma fiskalne odgovornosti nije doprinijela poboljšanju predvidivosti trošenja.

Takođe, planiranje budžeta često kasni, a realna izvršenja se značajno razlikuju od projekcija, kao što je to bio slučaj u 2024. godini, kada se planski trošak pokazao za oko 19 posto nižim, dok su budžeti prethodnih godina imali odstupanja po 15 do 20 posto.

Iako poreski prihodi bilježe rast i prelaze plan (na primjer. PDV +12 posto, porez na dohodak +23 posto, porez na profit +9 posto), doprinosi su znatno niži od očekivanih, pogotovo u PIO fondu.

Ovaj jaz od oko 25 miliona eura nižih prihoda dodatno komplikuje budžetski balans i otvara pitanje adekvatnosti planiranja, te postavlja pitanje Vladi: da li je uopšte anticipiran pad u okviru reformi poput “Evropa sad 2”?