U užem krugu za izgradnju autoputa u Crnoj Gori nalaze se četiri kompanije China Communications Construction Company (CCCC), Cengiz–Azvirt (Turska/Azerbejdžan), Shandong Foreign Economic & Technical Cooperation sa Shandong Luqiao Group (Kina) i Power Construction Corporation of China (PowerChina).
Kako je portal Standard već pisao, sve kompanije imaju svoje prednosti, ali i mane, jer ih prate reputacioni rizici, od netransparentnosti, preko optužbi za korupciju do kašnjenja i probijanja rokova.GIGANT POD SANKCIJAMA I SA DUGOM ISTORIJOM KONTROVERZI
Među ovim kompanijama nalazi se i China Communications Construction Company (CCCC), kja je već neko vrijeme u žiži regionalnih medija, koji pišu da se uprkos velikom prisustvu ove kompanije u regionu Zapadnog Balkana, ta kompanija nalazi na crnoj listi SAD.
Kako je Standard već pisao, poslovni uspon CCCC-a decenijama prati niz ozbiljnih kontroverzi. Svjetska banka je još 2011. godine izrekla tzv. debarment, odnosno zabranu učešća na projektima koje ova institucija finansira, nakon što je utvrđeno postojanje „nepravilnih i prevarnih praksi“ u projektu modernizacije puteva na Filipinima. Ta odluka bila je jedna od najznačajnijih sankcija Svjetske banke u sektoru međunarodne infrastrukture.
Tragom informacije objavljene u jednom regionalnom mediju da se CCCC nalazi na crnoj listi SAD, Standard je uvidom u javno dostupne podatke došao do informacije da se ova kompanija, i njene podružnice ili ćerke firme nalaze pod različitim sankcijama Sjedinjenim Američkih Država i to od 2020. godine.
Prema dostupnim međunarodnim podacima i specijalizovanim analitičkim izvorima za praćenje sankcija, China Communications Construction Company Ltd (CCCC) i dalje se nalazi pod američkim sankcijama koje se primjenjuju na osnovu izvršen odluke 13959 i kasnije dopunjene izvršne odluke 14032 vladine agencije SAD za upravljanje finansijama. Ove mjere su uvedene zbog procjene američkih vlasti da je CCCC povezana sa kineskim vojnim-industrijskim kompleksom. Kao posljedica toga, na kompaniju su primijenjena finansijska ograničenja, uključujući zabranu američkim investitorima da kupuju ili trguju njenim hartijama od vrijednosti, što spada u kategoriju tzv. “other financial restrictions” ili u prevodu drugih finansijskih ograničenja.
Osim finansijskih sankcija, određene podružnice CCCC-a nalaze se i na listi američkog Sekretarijata za trgovinu poznatoj kao „Entity List“, što ih stavlja pod režim pojačane kontrole izvoza. Najpoznatiji slučaj je CCCC Dredging Group, koja je i dalje na toj listi. Ovaj status znači da su izvoz, re-izvoz ili transfer određenih američkih tehnologija i roba prema ovoj podružnici zabranjeni ili zahtijevaju posebne, strogo ograničene licence.
Dodatno, prema dostupnim izvještajima američkog sekretarijata za trgovinu iz novembra 2025. godine, CCCC se i dalje navodi kao kompanija koja je “na američkoj crnoj listi”, što je posebno zabrinjavajuće zbog činjenice da je ova kompanija jedna od ponuđača na tenderu za izgradnju druge dionice autputa u Crnoj Gori. posebno u kontekstu tendera za izgradnju autoputa u Crnoj Gori
Iako iz CCCC u svom korporativnom izvještaju navode da uprkos međunarodnim ograničenjima i reputacionim izazovima, poslovanje kompanije ostaje stabilno, te da bilježi značajan obim ugovora i rast u oblastima kao što su zelena energetika, novi materijali i zaštita životne sredine, ovi podaci potvrđuju da je CCCC, uprkos svojoj veličini i globalnom uticaju, i dalje pod aktivnim američkim restriktivnim mjerama, koje je pozicioniraju kao subt od posebnog regulatornog interesa.
Shandong konzorcijum: Kineski provincijski tandem uvezan sa braćom Veselinović
Osim sankcionisanig CCCC u igri je i druga kineska firma, zajednički konzorcijum Shandong Foreign Economic & Technical Cooperation (SFETC) i Shandong Luqiao Group, koji predstavlja tipičan primjer kineskih provincijskih građevinskih kompanija koje šire poslovanje kroz međunarodne infrastrukturne projekte.
Ovaj konzorcijum već je učestvovao na nekim tenderima u Crnoj Gori, a neke poslove je i dobio, pa tako Shandong Luqiao izvodi radove na rekonstrukciji mosta Đurđevića Tara, uključujući pripremne i pristupne radove, u okviru donatorskog projekta Narodne Republike Kine. Radovi su započeti u julu 2025. godine.
Učestvovao je i na tenderu za rekonstrukciju puta Berane–Rožaje, gdje su dostavili ponudu i bili rangirani među konkurentima, međutim nijesu dobili posao.
Shandong je možda najpoznatiji u regionu po svoji vezama sa blago rečeno kontroverznom firmom Inkop i njenim vlasnicima braćom Zvonkom i Žarkom Veselinovićem.
Ta firma iz Ćuprije bila je podizvođač Shandong‑grupe na nekoliko velikih projekata:
- Požarevac–Golubac (Dunavski koridor) – Inkop je angažovan za radove u okviru glavnog izvođača Shandong‑grupe.
- Iverak–Lajkovac – firma Novi Pazar‑put (podružnica Inkop‑grupe) radila je kao asfaltni podizvođač za Shandong Foreign Economic & Technical Cooperation.
Iako nema zvanično dostupnih podataka koliko je novca Inkop zaradio u ovoj saradnji, mediji pišu da se radi o stotinama miliona eura i spočitava kineskoj grupi da je sarađivala sa osobama koje su pod sankcijama EU i SAD-a.
KONAČNA ODLUKA NAKON ŠTO EBRD DA ZELENO SVJETLO
Upravo zbog kompleksnosti međunarodnih propisa, reputacionih pitanja i potrebe za apsolutnom transparentnošću, konačnu odluku o izboru najpovoljnije ponude neće donositi samo tenderska komisija sačinjena od članova iz Crne Gore, već će ona biti potvrđena tek nakon što EBRD završi verifikaciju svih finansijskih i proceduralnih elemenata.
Preporučeno
Zato se sve aktivnosti se odvijaju u skladu procedurama EBRD-a, a izbor izvođača če se dogoditi tek nakon što EBRD izda formalno odobrenje.
Video