To je poručeno na događaju povodom predstavljanja prvog mikročipa dizajniranog u Crnoj Gori, koji su organizovali Univerzitet Crne Gore, Elektrotehnički fakultet Univerziteta Crne Gore, Ministarstvo prosvjete nauke i inovacija, Fond za inovacije, Naučno-tehnološki park Crne Gore i Kompanija Azoteq Montenegro. Prvi mikročip dizajniran je u Crnoj Gori prema dizajnu koji je realizovan u Grupi za integrisane mikrosisteme Elekrotehničkog fakulteta Univerziteta Crne Gore.

Rektor Univerziteta Crne Gore, prof. dr Vladimir Božović, podsjetio je da je prije nekoliko dana svečano obilježen početak radova na završnoj fazi rekonstrukcije zgrade tehničkih fakulteta, ističući da je riječ o velikom infrastrukturnom projektu od značaja kako za Univerzitet, tako i za državu.

„Danas, simbolično, sa tog makroplana prelazimo u svijet moćne minijature, u prostor koji je fizički mali, ali po svom značaju daleko nadmašuje svoje dimenzije“, rekao je Božović.

Kako je naveo, upravo takav je i prvi mikročip dizajniran u Crnoj Gori, koji predstavlja znak vremena i jasan pokazatelj trenutka u kojem se domaća nauka materijalizuje, postaje vidljiva, opipljiva i, što je najvažnije, korisna.

Božović je kazao da nije slučajno što se događaj održava upravo u Naučno-tehnološkom parku, prostoru koji, kako je naveo, predstavlja prirodno okruženje za ovakve iskorake, „gdje nauka dobija svoju materijalizaciju i buduću vrijednost, uključujući i potencijalnu komercijalizaciju“.

Povezani članci

Tehnologija

Da li nam vještačka inteligencija uništava pamćenje

Tehnologija

AI kao ključ razvoja: Stručnjaci poručuju da će vještačka inteligencija transformisati zdravstvo, obrazovanje i biznis u Crnoj Gori

Tehnologija

(FOTO/VIDEO) ALABAR: Crna Gora ima posebnu šansu u eri AI koja dolazi

“Često se kaže da velike promjene počinju na mjestima koja jedva vidimo. Danas smo svjedoci upravo takve promjene, male po veličini, ali velike po značaju“, poručio je Božović.

On se zahvalio autorima, istraživačima, partnerima i svima prisutnima, ističući da ovaj događaj potvrđuje da Crna Gora ima znanje i kapacitete da bude dio najsavremenije svjetske naučno-istraživačke zajednice.

Generalna direktorica Direktorata za naučno-istraživačku djelatnost u Ministarstvu prosvjete, nauke i inovacija Marica Melović kazala je da predstavljanje prvog mikročipa dizajniranog u Crnoj Gori predstavlja snažan primjer istinske povezanosti obrazovanja, nauke i inovacija u praksi. Ona je istakla da ovaj uspjeh ne predstavlja samo tehničko ili akademsko dostignuće, već jasnu potvrdu da znanje koje se stvara u crnogorskim obrazovnim i naučnim institucijama može odgovoriti i na najsloženije savremene izazove.

„Još je važnije što to znanje ne ostaje u teoriji, već se pretvara u konkretna rješenja sa stvarnom primjenom i širim društvenim značajem“, naglasila je Melović.

Posebno je ukazala na ulogu Univerziteta Crne Gore i Elektrotehničkog fakulteta, navodeći da se nauka koja se tu razvija ne odvija izolovano, već u otvorenom dijalogu sa privredom, partnerima i stvarnim potrebama društva.

„Primijenjena, odgovorna i sa privredom povezana nauka pravac je koji želimo dodatno da jačamo i snažno podržavamo“, poručila je Melović.

Ukazala je i na značaj institucija kao što su Naučno-tehnološki park i Fond za inovacije, koje stvaraju ambijent u kojem se ideje ne zadržavaju na papiru, već prerastaju u projekte, proizvode i nove razvojne šanse za Crnu Goru.

Melović je ocijenila da posebnu vrijednost ovakvi projekti imaju za mlade istraživače, jer im šalju jasnu poruku da se znanjem, radom i posvećenošću može uspjeti i graditi karijera upravo u Crnoj Gori.

Profesor Elektrotehničkog fakulteta Univerziteta Crne Gore, Nikša Tadić, kazao je da je realizacija prvog mikročipa dizajniranog u Crnoj Gori rezultat dugogodišnjeg naučno-istraživačkog rada i nove faze saradnje sa industrijom, koja je omogućila da se znanje razvijeno na Univerzitetu prvi put pretoči u sopstveni tehnološki proizvod.

On je naveo da je dosadašnja saradnja sa međunarodnim partnerima donosila značajne naučne rezultate, dok je saradnja sa kompanijom Azoteq, započeta 2024. godine, omogućila realizaciju prvog čipa korišćenjem domaćih resursa.

“Svi signali kojima smo okruženi – zvuk, slika, govor, signali iz senzora i elektroenergetskih sistema – u svom izvornom obliku su analogni. Da bi se mogli koristiti u informaciono-komunikacionim tehnologijama, moraju biti digitalizovani, a upravo to omogućava ovaj čip. Ovo je prvi čip dizajniran i eksperimentalno valorizovan u Crnoj Gori, korišćenjem sopstvenih resursa – mali po dimenzijama, ali veliki po značaju, sa jasnim naučnim i tržišnim potencijalom”, poručio je Tadić.

Izvršni direktor kompanije Azoteq Montenegro Srđan Boričić kazao je da je dizajniranje prvog mikročipa u Crnoj Gori važan korak u pozicioniranju države na globalnoj mapi istraživačkih centara i razvoja proizvoda visoke tehnologije.

„Danas smo se okupili da proslavimo činjenicu da smo Crnu Goru postavili na globalnu mapu istraživačkih centara visoke tehnologije, kadrovskih kapaciteta i proizvoda za potrebe informatičke industrije. Iz produkcije je izašao prvi mikročip dizajniran u Crnoj Gori“, rekao je Boričić.

Boričić je naglasio da su planovi kompanije u Crnoj Gori i regionu ambiciozni, posebno kada je riječ o širenju istraživačkih i dizajnerskih kapaciteta, kao i jačanju saradnje sa Univerzitetom Crne Gore i partnerima iz Evropske unije.

„Crna Gora ubrzano korača ka članstvu u Evropskoj uniji i sa velikim entuzijazmom ćemo dati doprinos tom procesu. Našim budućim evropskim partnerima ponudićemo znanje, iskustvo i proizvode koji su kreativni i globalno konkurentni“, poručio je Boričić, zahvalivši Univerzitetu Crne Gore na saradnji.

Izvršna direktorica Naučno-tehnološkog parka Valentina Radulović, poručila je da znanje ima puni smisao tek onda kada pronađe svoju primjenu i dobije prostor u kojem može da se razvija, ističući da Naučno-tehnološki park predstavlja upravo takvo mjesto u Crnoj Gori.

„Danas imamo priliku da govorimo o stvarnom primjeru u kojem se istraživačko znanje Univerziteta Crne Gore susrelo sa globalnom industrijom i dobilo snažnu institucionalnu podršku“, kazala je Radulović.

Prema njenim riječima, suština ovog uspjeha nisu zidovi, oprema ili dokumenti, već ljudi, stručnjaci koji znaju, koji su ostali ili su se vratili u Crnu Goru, i koji su dobili jasan signal da u zemlji postoji prostor za rad na najsloženijim savremenim tehnologijama.

„Od danas Crna Gora nije samo korisnik tehnologije, već i njen kreator. Ovo je početak novog pravca razvoja zasnovanog na znanju. Možda smo mali i nemamo masovnost, ali imamo izvrsnost koju danas jasno pokazujemo“, poručila je Radulović.

Naglasila je da su poluprovodničke tehnologije globalno prepoznate kao strateška oblast razvoja, navodeći da današnji događaj potvrđuje da i Crna Gora ima svoje mjesto na toj mapi.

V. d. izvršne direktorice Fonda za inovacije Katarina Lalović, kazala je da razvoj prvog mikročipa dizajniranog u Crnoj Gori predstavlja snažan primjer uspješne saradnje akademske zajednice, privrede i državnih institucija, ali i potvrdu da domaći inovacioni ekosistem daje konkretne rezultate.

Lalović je naglasila da zahvaljujući koordinisanoj saradnji Ministarstva prosvjete, nauke i inovacija, Naučno-tehnološkog parka, Inovaciono-preduzetničkog centra Tehnopolis i Fonda za inovacije, danas gotovo da ne postoji faza razvoja inovativne ideje koju država ne prepoznaje i ne podržava finansijski, mentorski i institucionalno. Elektrotehnički fakultet Univerziteta Crne Gore označila je kao primjer univerzitetske jedinice koja tu podršku aktivno koristi.

„U periodu od 2023. do 2025. godine Elektrotehnički fakultet učestvovao je u 12 projekata kroz programe Fonda za inovacije, od čega osam u okviru programa provjere inovativnog koncepta“, kazala je Lalović.

Govoreći o značaju razvoja mikročipa u Crnoj Gori, istakla je da ovaj projekat pokazuje da domaća naučnoistraživačka zajednica posjeduje znanje i kapacitete za dizajn kompleksnih hardverskih rješenja u skladu sa međunarodnim industrijskim standardima.