Iz Centra za kontrolu i prevenciju nezaraznih bolesti Instituta za javno zdravlje Crne Gore, za Standard su objasnili da u Crnoj Gori postoje tri skrining programa.
”Skrining raka debelog crijeva koji predstavlja nacionalni program i sprovodio se na teritoriji cijele države, skrining raka grlića materice takođe nacionalni program koji se sprovodio na teritoriji cijele države i skrining raka dojke koji se za sada sprovodi u četiri opštine i to Podgorica, Danilovgrad, Cetinje i Kolašin”, kazali su iz Centra.
Kako dodaju, skrining programi su se aktivno sprovodili sve do COVID pandemije.
”Tada je sve preusmjereno na borbu protiv COVID pandemije i samim tim skrining raka debelog crijeva i skrining raka grlića materice potpuno prekinuti, a skrining raka dojke je značajno redukovano funkcionisao”, navode u odgovorima za Standard iz IJZCG.
Iz Centra objašnjavaju da je sve do COVID pandemije bio prisutan prilično zadovoljavajući odziv stanovništva za učešće u skrining programima.
”Svakako je postojala tendencija rasta odziva za učešće kako su prolazile godine sprovođenja skrining programa, ali COVID pandemija je učinila da dugo vremena zaboravimo na sve preventivne preglede i budemo usredsređeni samo na borbu protiv COVIDA”, kazali su.
Kada je riječ o vrstama karcinoma koje se najčešće otkrivaju u Crnoj Gori, ističu da je prema Izvještaju registra za maligne neoplazme iz 2013. godine u Crnoj Gori, pet vodećih lokalizacija maligniteta i to pluća, dojka, koža bez melanoma, debelo crijevo i rektum i mokraćna bešika i oni čine 52,5% od ukupnog broja svih registrovanih malignih neoplazmi kod oba pola.
Koji procenat njih se otkrije skriningom, moći će da odgovore kada se povežu registar za rak i registri za skrininge, što se, kako kažu, očekuje u dogledno vrijeme.
”Ranim otkrivanjem povećava se mogućnost izliječenja, poboljšava kvalitet života bolesnika i produžava period preživljavanja uz istovremeno smanjenje troškova liječenja i zbrinjavanja takvih pacijenata.
Otkrivanjem raka u ranoj fazi bolesti mogu se spasiti mnogi životi tako što ako se rak otkrije ranije i odmah započne liječenje najčešće je ishod veoma povoljan”, kazali su nam iz Centra za kontrolu i prevenciju nezaraznih bolesti IJZ.
Svi karcinomi otkriveni u ranom stadijumu mogu se smatrati lakše izlječivim.
Na pitanje da li funkcioniše Registar malignih neoplazmi i koliko je značajan, kažu da je neophodno da se kadrovski ojača, ali i da ljekari pravovremeno dostavljaju podatke.
”Registar malignih neoplazmi Crne Gore je državni populacioni registar. Osnovan je 2013.godine u Institutu za javno zdravlje Crne Gore. Podaci iz Registra odslikavaju opterećenje malignim neoplazmama u cijeloj Crnoj Gori. Od izuzetnog su značaja za planiranje i ocjenu djelotvornosti primarne i sekundarne onkološke prevencije, dijagnostikovanja, liječenja, rehabilitacije i palijativne njege kao i za planiranje resursa neophodnih za kontrolu malignih neoplazmi. Podaci su neophodni i za poređenje sa situacijom u drugim zemljama, praćenja promjena tokom vremena kao i za sprovođenje kliničkih i epidemioloških istraživanja.
Od izuzetnog je značaja da se Registar kadrovski ojača kako bi svoju funkciju moga pravovremeno i kvalitetnije da obavlja. Takođe je neophodno da svi ljekari u Crnoj Gori poštuju zakonske obaveze i pravovremeno u Registar dostavljaju potpune i tačne podatke o svim pacijentima bolesnim od raka sa kojima dolaze u kontakt”, zaključili su za Standard iz Instituta za javno zdravlje.
