Na ovaj način, kako tvrde iz Ministarstva finansija, osigurana je stabilna i pravovremena budžetska podrška za uredno ispunjavanje svih obaveza države po osnovu otplate duga.
OBAVEZE
Navedeno je da ukupne potrebe finansiranja države u narednoj i 2027. godini iznose oko 2,2 milijarde eura, od čega se oko 1,6 milijardi odnosi na obaveze po osnovu dospijevajućeg duga, dok se preostali iznos, od oko 600 miliona eura, odnosi na finansiranje kapitalnih i razvojnih projekata od strateškog značaja.“Posebno se izdvaja 2027. godina, u kojoj Crnu Goru očekuje izuzetno visoka obaveza otplate duga od oko 1,2 milijardi eura. Blagovremeno obezbjeđivanje fiskalne rezerve predstavlja ključni korak u osiguravanju stabilnosti i kontinuiteta javnih finansija u ovom dvogodišnjem periodu”, smatraju u Ministarstvu.
Iz tog resora navode da je ugovor o kreditnom aranžmanu zaključen je sa renomiranim međunarodnim finansijskim institucijama (Merrill Lynch International, MUFG Bank, Société Générale, OTP Bank, Erste Group, AKA Ausfuhrkredit-Gesellschaft i Eurobank Private Bank Luxembourg) što, kako kažu, potvrđuje visok nivo kredibiliteta Crne Gore na međunarodnom finansijskom tržištu.
USLOVI
Iz Ministarstva su kazali da je aranžman ugovoren pod izuzetno povoljnim tržišnim uslovima – šestomjesečni Euribor uvećan za marginu od 2,5 odsto, što prema aktuelnim tržišnim kretanjima odgovara ukupnoj kamatnoj stopi od oko 4,5 odsto.
“Kredit je ugovoren na rok od pet godina uz polugodišnju dinamiku otplate. Ovakvi uslovi omogućavaju stabilno planiranje otplate duga, smanjenje rizika refinansiranja i jaču otpornost javnih finansija u godinama sa većim fiskalnim pritiscima”, tvrde iz Ministarstva.
Zaključenju aranžmana prethodila je sveobuhvatna analiza međunarodnih finansijskih kretanja, koju Ministarstvo finansija kontinuirano sprovodi radi obezbjeđivanja najpovoljnijih uslova finansiranja.
Tokom oktobra ove godine sprovedene su konsultacije sa više međunarodnih komercijalnih banaka, praćene detaljnim analizama pristiglih ponuda, što je omogućilo izbor najpovoljnijeg i najstabilnijeg modela za obezbjeđenje fiskalne rezerve za naredne dvije godine.
“Zaključivanjem ovog kreditnog aranžmana Ministarstvo finansija potvrđuje dosljedan, odgovoran i planski pristup upravljanju javnim sredstvima. Pravovremeno obezbijeđena sredstva za fiskalnu rezervu doprinose urednom servisiranju obaveza po osnovu duga, očuvanju fiskalne sigurnosti i ukupne ekonomske stabilnosti Crne Gore u periodu pojačanih obaveza i znatnih razvojnih ulaganja”, poručeno je iz Ministarstva finansija.
POPULIZAM
Prof. dr Vasilije Kostić smatra da je ovo i ranija zaduženja ove Vlade izraz dva ključna uticaja. Prvi je, kako kaže, nesporno naslijeđeno stanje, odnosno potreba za vraćanjem naslijeđenih dugova, a drugi ,,sve jači i snažniji, jeste – potrošački orijentisana politika koja je prerasla u populizam“.
“Zbog visoko postavljene „ljestvice potrošnje“ Vlada je, da bi održala njen nivo, prinuđena da se zadužuje. Iz tog razloga se postojećim dugovima dodaju novi – i novi uvećani iznosi potrošnje koji se žele prikazati kao socijalno-odgovorno postupanje koje, naravno, to nije”, kazao je Kostić Pobjedi.
On dodaje da se socijalno odgovorno postupanje ne ogleda u sve većem zaduženju izazvano neopravdanim rastom potrošnje.
“Naprotiv, riječ je o socijalno neodgovornom postupanju. Uz sve to, argument o „ izuzetno povoljnim tržišnim uslovima“ zaduženja od 4,5 odsto kamate djeluje cinično (iako to nije namjera). Istina, ta stopa je povoljna u odnosu na onu što je bila prije toga (a i to je vrlo malo, nekih 0,35 odsto), ali to nikako za nas ne može biti reper”, rekao je Kostić.
On navodi da državi i Vladi reper u davanju takvih ocjena moraju biti naši makroekonomski pokazatelji.
“Naš rast BDP projektovan za narednu godinu je 3,2 odsto, što znači da nam rast jedu tako „povoljne kamate“, a o razvoju da ne pričamo jer ne može doći na red od plaćanja kamata i dospjelih rata za dugove. Bjelodano je to pokazala priča o „nikad većem kapitalnom budžetu“ koji je manji od onoga iz 2019. godine”, saopštio je Kostić.
VRTIMO SE U KRUG
On je zapitao koju vajdu smo od zaduženja imali u pogledu ekonomskog razvoja.
“Napominjem, (jer se s tim nerijetko manipuliše) rast BDP, a ne znači da postoji razvoj odnosno rast životnog standarda građana. Rast BDP-a bez rasta razvoja ne znači ništa za građane. Dakle, odgovor na pitanje: dokle ćemo se vrćeti u krug zaduženja i vraćanja pa opet zaduženja, ali sada na višem nivou, jeste u odgovoru na pitanje: kakvu će Vlada i naredne vlade politiku voditi? Hoće li to biti politika rasta i razvoja ili samo rasta bez razvoja što znači populizam na uštrb razvoja”, rekao je Kostić.
Profesor Kostić smatra i da je postalo apsolutno besmisleno komentarisati nova Vladina zaduženja.
“U stvari, čitava situacija koja nastaje u javnosti, povodom Vladinih zaduženja iznova i iznova, ni po čemu se ne razlikuje od onih od prije deceniju ili dvije. Kada bi neko uklonio datume, bez imalo pretjerivanja, ne bismo znali čitamo li sadašnja saopštenja i komentare ili su to neka saopštenja i komentari od prije godinu, dvije, pet, deset ili dvadeset godina. Saopštenja se, kao i ranije, intoniraju da bi se, skoro, moglo zaključiti kako treba da budemo zahvalni što su nas zadužili, a u javnosti se onda iznova pokreće lavina novih – starih pitanja o opravdanosti zaduženja, čemu je to znak, je li povoljno zaduženje, jesu li finansije održive, kuda to vodi…”, naveo je Kostić.
Prema njegovim riječima, Ministarstvo finansija, odnosno Vlada sve to sa ,,nedodirljive visine superiorno, bez uzbuđenja i konsternacije“ posmatra.
“Znajući da će ta rasprava kao i sve dotadašnje biti jalova i neproduktivna. Završiće se konstatacijama pro et contra koje nikoga ne obavezuju, a proces će ići svojim tokom dalje”, do novog zaduženja i tako u krug.
On navodi da je pri datim uslovima nijednoj vladi u bilo kojem periodu od 2006. godine nije bilo moguće funkcionisati bez zaduženja, pa ni ovoj sadašnjoj.
“O ovome se stavu ne može polemisati. Dakle, sve vlade su bile prinuđene da se zadužuju, ali je glavno pitanje, na kome se mogu jasno napraviti distinkcije između njihove uspješnosti: kada, koliko, u koje svrhe i kakav je rezultat zaduženja svih vlada – mjeren stepenom razvoja zemlje? Odgovor na ovo pitanje u dobroj mjeri rasvjetljava stvari, mada ne potpuno i objektivno, ali izvjesno štiti od očiglednih „ strukturnih pristrasnosti“ koje su uz to još i antagonizovane”, kazao je Kostić.
Podsjećamo da se Vlada krajem marta zadužila 850 miliona eura, realizacijom emisije državnih obveznica, s rokom dospijeća od sedam godina, po kamatnoj stopi od 4,875 odsto.
Tada je iz Ministarstva finansija saopšteno da je ta emisija sprovedena u skladu sa Zakonom o budžetu i Odlukom o zaduživanju za 2025. godinu, koje je usvojila Skupština, a prema kojoj se država ove godine može zadužiti do 1,4 milijarde eura za refinansiranje obaveza, kapitalne investicije i fiskalnu rezervu.
Ministarstvo finansija je prošle sedmice završilo emisiju državnih obveznica u ukupnom iznosu od 50 miliona eura, namijenjenih građanima i preduzećima.
Iz Ministarstva finansija su u subotu objasnili da postignuti rezultat emisije od 49,87 miliona eura, realizovane kroz dva kruga upisa, potvrđuje da su građani i privreda prepoznali potencijal tog novog finansijskog instrumenta.
“Zadovoljni smo odzivom, posebno imajući u vidu da je riječ o modelu emisije koji se prvi put sprovodi na domaćem tržištu”, rekli su ranije iz Ministarstva.
Građani su imali mogućnost da ulože sredstva na period od dvije godine, uz godišnju kamatnu stopu od 3,75 odsto, a minimalni iznos upisa iznosio je 500 eura.
U prijedlogu budžeta i odluci o zaduživanju za narednu godinu je navedeno da će državnoj kasi iduće godine nedostajati 710 miliona eura, koji će biti finansirani iz depozita te zaduženja do 500 miliona eura. Osim toga, Ministarstvo finansija će imati mogućnost dodatnog zaduživanja do jedne milijarde eura za potrebe refinansiranja duga i stvaranja fiskalne rezerve.
Preporučeno
Prijedlogom odluke o zaduženju predviđena je i mogućnost zaduženja do skoro dvije milijarde eura za 37 projekata, među kojima su izgradnja Univerzitetskog kliničkog centra od 313 miliona, projekat Velje brdo od 120 miliona, zaobilaznica oko Podgorice od 100 miliona, modernizacija pruge od 113 miliona, uređenje puteva od 88 miliona, sistema otpadnih voda od 60 miliona, oprema za Vojsku, ministarstva odbrane i unutrašnjih poslova od 250 miliona, izgradnja data centra od 300 miliona eura…
Video